‘z b e k ist 0n respublikasi oliy va ‘rta maxsus ta’lim vazirligi

 -
stmkturalari, 
2
-
funksional, 
3
-prinsipial (elektr sxemalar uchun to‘liq), 
4 -
birlashtirish 
(elektr sxemalar uchun montaj), 
5 -
ulash, 6 - umumiy, 7 - joylashtirish,
0 - y i g ‘ish.
Sxemaning nomi uning turi va ko‘rinishiga qarab aniqlanadi. Masalan, 
prinsipial elektr sxemasi, prinsipial gidravlik sxema va boshqalar.
1. 
Struktumli sxema.
Buyum qismining asosiy xizmatini, o‘zaro 
bog‘lanishi va vazifasini aniqlaydi. Funksional qismlari to‘g ‘ri to‘rtbur- 
chak ko‘rinishida tasvirlanadi. B a’zi elementlami shartli grafik belgilarda 
tasvirlashga yo‘l qo‘yiladi. Agar sxema elementlari to‘g ‘ri to‘rtburchaklar 
ko‘rinishida chizilgan bo‘lsa, ulaming ichiga elementlaming nomeri, 
belgi turi yozib qo‘yiladi.
2. 
Funksional sxema.
Buyum funksional qismlarining ayrimlari 
yoki barchasida ro‘y beradigan jarayonlar tasvirlanadi. Buyumning 
ish jarayonini o‘rganishda va buyumni sozlashda, nazorat qilishda va 
ta’mirlashda foydalaniladi.

---

3. 
Prinsipial sxema.
Buyumning tarkibiy elementlari hamda ular 
orasidagi bog‘lanishlaming barchasi ko‘rsatiladi. Shunga ko‘ra, sxema- 
ning bu turi buyumning ishlash jarayoni to‘g‘risida to‘liq ma’lumot beradi.
4. 
Biriktirish (montaj) sxemasi.
Buyum qismlari orasidagi o'zaro 
birikishlar ko‘rsatilishi sababli, unda ana shu birikmalami amalga 
oshirish vositasi bo‘lgan o‘tkazgich, kabel, quvuro‘tkazgich kabilar aks 
ettiriladi.
5. 
Ulash sxemasi.
Buyumning tashqi tomoni bilan boshqa buyumga 
birikish (ulash) joyi ko‘rsatiladi.
6. 
Umumiy sxema.
Kompleksning tarkibiy qismlari tasvirlanib, 
foydalanish joyida ulami qanday montaj qilish haqida m a’lumot beriladi. 
Buyum elementlarining o‘zaro joylashishi sxemada taxminan to‘g ‘ri 
tasvirlanadi.
7.