‘z b e k ist 0n respublikasi oliy va ‘rta maxsus ta’lim vazirligi

510
5
To‘siq (parda) devorlar qalinligi
100
6
Poydevor chuqurligi
2000
7
Qavatlararo yopma qalinligi
400
8
Poydevor asosining kengligi
1000
9
Chordoqning yopma qalinligi
300
10
Tomning nishabi
1:2,5
11
Zinapoyaning nishabi
Yasash yo‘li
bilan
aniqlanadi
12
Bir tabaqali eshik
e,
700x2200
13
Ikki tabaqali eshik
e,
1300x2200
14
Deraza
d,
920x1520
15
Deraza
d,
1770x1760
16
M o‘rilar (ikkita kanal)
K,
0,5x1 g ‘isht
17
Ikkita shamollatish kanali
K,
0,5x1 g ‘isht
18
To‘g ‘ri burchakli pechka
P,
1080x1080
19
Vanna uchun kolonka
P,
400
20
Gaz plitasi
g
750x12000
21
Vanna
V
700x1700
22
Umivalnik
U
350x700
23
Rakovina
r
400x500
24
Hojatxona o ‘tirgichi (unitaz)
X
450x600

---

14.35-shakl.

---

XV bob. LOYIHALASH (KON STRUKSIYAL ASH)
ASOSLARI
Xalq xo‘jaligining turli sohalarida yangi mashina va mexanizmlami
ixtiro qilish, amaldagilami takomillashtirish yoki qayta ishlab chiqarish
loyihalash deb ataladi. Loyihalashga doir ishlar har doim grafik tasvirlar,
ya’ni chizmalar, eskizlar, texnik rasmlar chizish bilan bog‘liq bo‘ladi. Shu
bois, ilmiy texnikaviy rivojlanish ko‘p jihatdan konstruktiv loyihalashga
asoslanadi.
Yangi buyumlar ixtiro qilinayotgan yoki amaldagisini takomillashtirish
jarayonida javob ikki va undan ortiq, ya’ni ko‘p bo‘lsa, masala ijobiy
hisoblanadi. Bunday vaziyatda konstruktor o ‘zining eng oliy darajasi -
ijodiy faoliyatini ishga solib, texnik, texnologik hamda iqtisodiy masalalar
shartlarini hisobga olgan holda eng optimal variantni tanlaydi. Shunda u
turli loyihaviy grafik tasvirlar chizish yordamida o ‘z maqsadiga erishishi
mumkin.
Lekin loyihalash asoslarini ongga fazoviy tasawur qilish orqali
singdiriladi. Chunki fazoviy tasawur qilish jarayonida inson ongida
shakllangan obrazni ko‘z oldiga keltirish orqali tahlil qilish yoki u bilan
muloqatda bo‘lish hamda loyihalash imkoniyatiga ega bo‘lishga olib
keladi. Insonda fazoviy tasawur qilish fazilatlami ro‘yobga chiqarishda
ko‘plab loyihalashga oid turli mashqlami bajarishga to‘g ‘ri keladi.
Mashqlar uchun quyidagilar taklif etiladi.
l-§ . Fazoviy tafakkur qilish orqali fazoviy tasavvurni o‘stirish
Biror geometrik jism, masalan, kub to‘g ‘risida gap borganda u qanday
ko‘rinishga ega, qanday elementlardan tuzilgan, chizmada u qanday
tasvirlanadi kabi savollarga duch kelinadi. Shunday savollarga javob
topish uchun fikrlash boshlanadi. Fikrlash jarayonida tafakkur yordamga
keladi. Shunda kub yoqlari bir xil kvadratlardan tashkil topganligi va