|
dimgi aholisi.
Janubiy Osiyo ulkan O siyoning janubidagi H indis
ton yarim oroli, Seylon, Shri-Lanka, A ndam an, N ikabor orollarini
o 'z ichiga olgan qadim gi oTka. S o‘nggi m a ’lum otlarga k o ‘ra yer
maydoni 4, 5 mln km 2, aholisi bir yarim m illiarddan oshiqroq.
Janubiy O siyo tarixida bir qator katta-kichik davlatlar boTgan.
H indiston yarim oroli tabiiy-geografik jih atid an xilma-xildir.
Yarimorol shim olida H indikush, H im olay to g‘ tizm alari bilan.
jan ub da H ind okeani, g ‘arbda Arab v a sharqda B engal ko'rfazi
suvlari bilan o'ralgan. Y arim orolda joylashgan D ekan yassi togTari
K onkana vodiysi bo‘ylab cho'zilgan, sersuv H ind va Gang daryola
ri dan paydo boTgan serhosil vodiydan iborat o 'zig a xos tabiiy iqlim-
ni tashkil etadi. K atxiyavar orolidan shim oli-sharq tom on c h o 'z il
gan A ravalli tog" tizm alarining g 'arb id a jo y lashgan bepoyon Tor
yoki B uyuk H ind sahrosi, R ajaston dashti va Sind tekisliklari ham
o 'z ig a xos tabiiy m anzara yaratgan. Janubiy O siyoda Braxm aputra,
Hind. Gang, Jam na, M ahanadi, Kisna, Gadovari kabi katta-kichik
daryolar oqib o 'tadi. B u kabi darvolar su g 'o rm a dehqonchilikning
shakllanishi va rivojlanishi uchun qulay sharoit tug'dirgan. H indis
ton yarim orolinnig eng q u rg 'o q Hind tekisliklarida o'sim lik dun
yosi ancha qashshoq va siyrak, nam li tropik iqlimli hududlarda esa
har xil daraxtlar, o'rm onlar, chakalakzorlar va o'sim liklar k o 'p .
Janubiy O siyoning o'sim lik va hayvonot dunyosi qadim iy
davrlardari ju d a boy b o 'lg an , keng hududni subtropik va tropik
o'n n o n lar. changalzorlar egallagan. A m m o keyingi davrdagi inson
262
faoliyati tufayli daraxtzorlar kam ayib ketgan. O qibatda turli-tum an
o'rm o n hayvonlari soni va turi qisqarib ketgan.
Yarimorol janubidagi Shri-Lankaning ham tabiiy, o 'sim lik va
hayvonot dunyosi o 'z ig a xos. Yarimorol bilan bu orol orasi 35 km.
O rolning beshdan to 'it qism ida uncha baland b o 'lm ag an to g 'lar
m avjud, iqlimi esa ekvatropik m ussonli.
Shuni aytish jo izk i, H indiston yarim orolining asosiy katta qis
mi tabiiy-geografik sharoiti jihatidan odam lar yashashi uchun qu-
laydir. Shu bois yarim orolda qadim zam onlardan boshlab odam lar
yashab keladilar. O lim larning ta'kidlashicha, yarim orolda 6 00-500
m ingyillardan beri odam lar yashab keladi va bu hudud odam zod-
ning ilk vatanlaridan biri hisoblanadi.
A ntropologik jih atd an Janubiy O siyoliklar asosan evropoid irqi-
ga m ansub bo 'lib. o ‘ziga xos janubiy tarm oqni tashkil qiladi. U lar
uchun qora q o ‘n g ‘iroq sochlar, q o 'y ko'zlar, qirra burun. ancha
cho'zinchoq yuzlari xarakterli belgilaridir. Yarimorolda negroid va
m ongoloid irqlari aralash tiplarni. shimol va shim oli-sharqda m on-
goloid. Janubiy H indiston va Shri-Lankada veddoid, dravid va hat-
to avstroloid-negritos tiplarini ham uchratish m um kin. Past b o ‘yli
pigmey tipidagi andam anliklar jism oniy tuzilishi bilan ajralib tu ra
di.
Janubiy O siyoning lingvistik tuzilishi xilm a-xil, u yerda 180
dan ortiq til turkum i, H indistonning o ‘zidagina 1652 til va shevalar
mavjud. O 'lkan in g shim oliy va shim oli-g'arbiy hududlarida hind,
bengal tilida gaplashuvchi h in d —yevropa tillari. janubda esa dravid
tillarida gaplashuvchi etnik guruhlar istiqom at qilishadi. Janubi -
Sharqiy Osiy4>, Tibet va X itoy chegaralarida tibet-birm a va m un-
da til oilasiga m ansub etnik guruhlar yashab keladilar. Shri-Lanka
aholisining aksariyat qismi hind-yevropa til oilasiga m ansub she-
valarda, ozgina qismi esa dravid til oilasiga m ansub shevalarda
so'zlashadilar.
H indyevropa til oilasiga m ansub oriylar H indistonga m. av. II
ming yillik o'rtalaridan boshlab kirib kelganlar. Shuni aytish joizki,
dravid til oilasiga m ansub qabilalar o 'lk a b o ‘ylab keng tarqalgan.
U lar asosan yarim orolning m arkaziy va shim oli-g'arbiy qismini
263
egallagan. Singallar esa m aterikdan Shri-Lankaga m.av. I m ingyil
lik o ‘rtalarida k o'ch ib o4gan ekan. O rolga tam illar ham m aterikdan
k o 'ch ib o ‘tgan. H indiston yarim orolining ibtidoiy aholisi dastlab
term achilik. ovchilik, dengiz, daryo va ko'l hayvonlarini ovlash bi
lan tirikchilik o ‘tkazgan. D aryo, dengiz sohillari va sayoz koTlarda
baliqchilik bilan shug’ullanganlar.
Do'stlaringiz bilan baham: |
