‘z b e k ist 0n r espublik asio liy va ‘rta maxsus ta’lim vazirligi

Janubiy Arabiston aholisining xo‘jaligi. Ijtimoiy ituzumi va
madaniyati. 
Janubiy Arabiston davlatlarining xo‘jaiigi birinehi 
navbatda sug‘orma dehqonchilik va chorvachilikni rivojlantirishga 
qaratilgan edi. Daryo vodiylardagi dehqonchilik vohalarida arpa, 
bug'doy va bug'doyning alohida bir navi ekib parvarish qilin­
gan. T o g iik tumanlarning yonbag'ridagi terrassalarda uzumchilik 
rivojlangan. Vohalardagi asosiy yerlar xunnozorlar bilan band edi. 
Dehqonlar bog'dorchilikka ham katta e ’tibor berganlar. Sun'iy 
sug‘orishga asoslangan xo‘jaliklarda sug'orish inshootlari qurishga 
katta e'tibor berilgan. Marib to ‘g‘oni, suv ombori Adendagi Tavil 
va boshqa suv omborlari janubiy arab dehqonchiligini suv bilan 
ta’minlab turgan. Marib suv inshooti juda katta bo'lib, to'g'onnm g 
uzunligi 100 metr, balandligi esa 15 metr b o ig an . Bu UVg'on m. 
av. VII asrda barpo qilingan b o iib , ancha katta dehqonchilik qili- 
nadigan ekin maydonlarini sug'organ.
Janubiy Arab davlatlari xo'jaligida chorvachilik yuksak dara- 
jada rivojlangan b o iib , chorvadorlar yirik shoxli qoramol, kalta 
junli dumbali qo‘y va tuvachilik bilan shugillanganlar. U yerda 
yilqichilik ham rivojlangan b o is a kerak. Tuya, otlardan xo'jalikda 
va harbiy maqsadlarda ham foydalanganlar. Jundan ip уigirib, mato 
to ‘qiganlar to ‘qilgan matolardan engil-bosh, uy-ro'zg'or buyumlari 
tikilgan. Bu davlatlarda hunarmandchilik ham rivoj topgan. Tosh- 
ga ishlov berish, binokorlik ishlari yer osti m a ’danlarini qa- 
zib olish. ularga ishlov berish, temirchilik, zargarlik, kulolchilik, 
dengiz bo‘ylaridagi shaharlarda kemasozlik, to‘qhnachilik ancha 
rivojlangan edi. Arabiston yarimorolida ko'chm anchi chorvador 
qabilalari bilan janubdagi o ‘troq shahar va qishloq o'rtasida, shu­
ningdek, shahar va qishloqlar o'rtasida q iz g in savdo munosabat­
lari o'rnatilgan.
Butun arab dunyosi, xususan janubdagi davlatlar Sharqiy A f­
rika, Misr. Ikkidaryo o ralig i, Hindiston, hatto O'rtayerdengizi va 
Egey dengizi havzasidagi xalqlar bilan ham savdo-sotiq ishlarini 
olib borganlar. Arab savdogarlari xorijiy mamlakatlarga qatnashda 
dengiz-suv va quruqlik yo'lidan foydalangan.
M.av. II mingyillik о 'rtalarida janubiy arab til va qabilaviy ja- 
moalari miney, kataban va sabey kabi yirik qabilaviy ittifoqlarga
199

---

boiinadi. M.av. II mingyillik oxiri-I mingyillik boshlariga kelib 
ishlab chiqarish kuchlarining rivojlanishi natijasida ishlab chiqa­
rish munosabatlari o'zgaradi. Yaman hududida ilk qulchilikka 
asoslangan tabaqaviy jam iyat vujudga keladi. Jamiyatda mulkiy 
tengsizlik, xususiy mulkchilik o'sib, odamlar orasida tabaqalanish 
paydo bo'ladi. Hokimiyat boy-badavlat kishilar ixtiyoriga o'tadi.