‘z b e k is t n r espu blik asi o L iy va ‘rta m axsus ta’ L i m vazirlig I

R espublikada  o 't g a n   asrning  90-yillarida  ta’limni  differensatsiyalash

---

m a q s a d i d a   ixtisoslashtirilgan  m a k t a b l a r   va  s i n f la r   (fizika,  x im iya , 
m a te m a tik a ,  chet tillarini c h u q u r  o'rganish  bilan)  litseylar, gimnaziyalar 
o childi.
1997-yilda  0 ‘zbekiston  Respublikasi  Oliy  Majlisi  XI  sessiyasida 
0 ‘zbekiston  Respublikasining « T a ’lim t o ‘g ‘risida»gi  Q o n u n i va «K adrlar 
t a y y o r l a s h   m illiy   d a s t u r i » n i n g   q a b u l   q i l i n i s h i   t a ’lim   t i z i m i n i  
r iv o j l a n t i r i s h d a   yangi  b o s q i c h   b o ‘ldi.  D a v la t   t a ’lim   s t a n d a r t l a r i  
talablaridan  kelib chiqib t a ’lim  dasturlarining yangi  avlodi  ishlab chiqildi.
Kurslarni  integratsivalashtirish  t a ’lim ning  yangi  m a z m u n in i  ishlab 
c h iq is h g a   qaratilgan  yan a  b ir  g ‘oy a  o ‘q u v c h i l a r d a ,  d u n y o n i  yaxlit 
t a s a v v u r   q il is h   l a y o q a t i n i   r i v o j l a n t i r i s h d a   u m u m l a s h t i r u v c h i ,  
d u n y o q a r a s h n i   shakllantirish  i m k o n in i  b eru v c h i  integrativ  fa n la rn i 
yaratish   m u h im   aham iyat  kasb  etadi.
Yangi  yagona  (tayanch)  o ‘quv  rejasida  integratsiyalash  hisobiga 
o ‘q u v   f a n l a r i   s o n i  k a m a y t i r i l d i ,   s o a t l a r n i n g   u m u m i y   h a j m i  
ixcham lashtirildi.  Xususan,  «Tarix»  fani  u m u m iy   tarix  va  0 ‘z b e k isto n  
xalqlari  tarixiga  asoslanadi.
Standartlashtirish  — bu  m ajb u riy  o ‘quv fanlari  t o ‘p lam ining soatlari 
an iq   belgilangan  hajmini belgilash.  T a ’lim standartlari  yo rd a m id a t a ’lim 
m u a s s a s a l a r i d a   o ‘q u v   i s h l a r i n i n g   n o r m a t i v l a r i   m o s l a s h t i r i l a d i ,  
o ‘q u v ch ilar bilimlarini  b ah o lash n in g  yagona  m ezo n la ri  ishlab chiqiladi.
K o ‘p  bosqichlilik  —  bu  t a ’lim n in g   h a r  bir b o s q ic h id a   o ‘q u v c h in in g  
im koniyat  va qiziqishlari darajasiga jav o b  bera  o ladigan  bilim  darajasiga 
erishish  im konini  beruvchi  k o ‘p  b osqichli  t a ’lim  j a r a y o n i n i   tashkil 
etis h d a n   iborat.  Turli  bosqich la rning  h a r   birida  o 'q it i s h n in g   y ak u n iy  
h o lati  t a ’limning  sifatli  yak u n lan g a n lig i  hisoblanadi.
Amalivlashtirish  —  shaxs  ( o ‘q u vchi)ni  ijtimoiy  faoliyatiga  nazariy 
bilimlarni puxta o'zlashtirgan  h o ld a ularni am aliyotda  faol  q o ‘llay olishga 
tayyorlash.  Y a’ni,  shaxsda  m a k ta b   t a ’limi  j a ra y o n id a y o q   o ‘rta  m axsus 
yoki  oliy t a ’lim  muassasalari  t a ’lim  tizimi,  o ‘quv  rejasi,  fanlar  b o ‘yicha 
ilm iy-nazariy  bilimlarni  c h u q u r   va  tizimli  o ‘zlashtira  olishga  im k o n  
beruvchi dastlabki  ko‘nikm alam i tarbiyalashga alohida aham iyat  beriladi.
T a ’limni  axborotlashtirish  o ‘quvchilarni o ‘qitish jara y o n id a  hisoblash 
texnikasi  va  axborot  texn o lo g iy alarid a n   o m m a v iy   va  k eng  foyda la nish 
bilan  b o g ‘liq b o ‘ladi.  T a ’limni  axboro tla sh tirish   oxirgi  o ‘n  yillikda  keng 
t a r q a l d i ,   b u n i n g   boisi  s h u k i ,   z a m o n a v i y   v i d e o - r a d i o t e x n i k a   va 
kom pu terlam in g  t a ’lim tizimida q o ‘llanilishi  m u m k in   b o ‘lganligi  h a m d a  
foydalanish  nisbatan  oddiyligidir.

---

1 
n d i v i d u a l l a s h t i r i s h   t a ’l i m - t a r b i y a   j a r a y o n i d a   o ‘q u v c h i   va 
o ‘qituvchilar  o ‘rtasidagi  o ‘zaro  m unosab atlarn in g   h a m m a   tu rla rid a n  
foydalangan  h o ld a   ularning  individual  xususiyatlarini  hisobga  olish  va 
rivojlantirish  dem akdir.
Uzluksizlik jam iyat  hayotining tez  o'z garib  borishi  o d a m n i   doim iy 
ravishda  t a ’lim   olish  (m u staq il  t a ’lim  olish)ga  u n d o v c h i  j a r a y o n  
mohiyatini  anglatadi.