‘z b e k I s t n r e s p u b L ik a s I o liy va ‘rta m a X s u s ta’l im V a zir lig I m. P. Boltabayev, M. S. Qosimova

laridan foydalanish;
— m ehnat unum dorligini oshirish;
— m ahsulotlar sifatini oshirish va nobudgarchilik, yo'q otish -
larga y o ‘l q o‘ymaslik;
— qishloq xo'jaligida ekinlar hosildorligi va chorva mollari
m ahsuldorligin i oshirish va boshqalar.
Qisqa xulosalar
M ahsulot tannarxini hisoblashda faqat shu m ahsulotni ishlab
chiqarish bilan bog'liq xarajatlar hisobga olinadi. M ahsulotni sotish
va ishlab chiqarishni boshqarish bilan bog'liq um um korxona
xarajatlari m ahsulot tannarxiga kiritilmay, davr xarajatlari hisobiga
kiritiladi.
M ahsulot tannarxini aniqlashda hisoblash obyektlarini bilish
muhimdir. Unga qilingan xarajatlarni alohida hisobga olish mumkin
bo'lm aganligidan, um um iy ishlab chiqarish xarajatlarini hisoblash
obyektlari bo'yicha to'g'ri taqsim lash lozim dir.
Iqtisodiy hisob-kitoblarda mahsulot tannarxini rejalashtirish va
hisoblashda xarajatlarni hisoblash moddalari bo'yicha guruhlash
qabul qilingan. Keyingi yillarda ishlab chiqarish jarayonida iste’m ol
qilinadigan resurslar ham da xizm at ko'rsatish korxonalari ish va
xizmatlari narxlarining tez sur’atlar bilan oshib borganligi m ahsu­
lotlar tannarxining ham qim m atlashib ketishiga sabab bo'lm oqda.

---

Bu vaziyat aksariyat hollarda kichik tadbirkorlik korxonalari
etishtirayotgan mahsulotlarning zarar bilan sotilishiga sabab bo'ladi.
Shuning uchun kuchli raqobatga asoslangan m unosabatlar sharoi­
tida kichik tadbirkorlik korxonalari oldida m ahsulot tannarxini har
tom onlam a pasaytirish yo'llarini izlab topish vazifasi turadi.
N azorat va mulohaza uchun savollar
1. Ishlab chiqarish xarajatlariga nimalar kiradi?
2. Mahsulot tannarxi nima?
3. Mahsulot tannarxi qanday usullar bilan hisoblanadi?
4. Sanoat korxonalarida mahsulot tannarxi qanday hisoblanadi?
5. «Asosiy vositalar amortizasiyasi» deganda nimani tushunasiz?
6. Qishloq xo'jaligida mahsulot tannarxi qanday hisoblanadi?
7. Qishloq xo'jaligida mahsulot tannarxini hisoblashda xarajat moddalarini 
sanab bering?
8. «Boshqa xarajatlar» moddasiga qanday xarajatlar kiritiladi?
9. M ahsulot tannarxini hisoblash ketma-ketligi qanday amalga 
oshiriladi?
10. Mahsulot tannarxini pasaytirish yo'llari nimalardan iborat?