‘z b e k I s t n r e s p u b L ik a s I o L iy V a ‘ r t a m a X s u s t a 'l im V a z ir L ig I

O ’tq azm a yeng to ’qish uchun halqalar sonini hisoblash. 
Yeng 
to'qish ucun avvalo andoza tayyorlanadi va u asosida halqalar soni 
hisoblanadi (140-rasm, a). Avval yengning yeng boshi balandligi 
to ’qiladigan 
qismigacha b o ’lgan 
joydagi kenglik va pastki bilak 
qismidagi kengliklami santimetr tasmasida o ’lchaladi. B unda andoza 
bo’ylamasiga ikki bukilgan holdagi o ’lchamlar olinadi. D em ak yengning 
eng keng qismi 1 8 sm, yengning tor (pastki) qismi esa 10 sm ekan. Ular 
orasidagi farq 18-10=8 sm.
Agar, 1 sm ga 3 ta halqa to ’g ’ri keladi deb qabul qilinsa, 3 ta halqa 
x 10 sm = 30 ta halqa.
3 ta halqa x 18 sm = 54 ta halqa
54 halqa - 30 ta halqa = 24 ta halqa
Demak, yengning pastki tor qismidan yeng boshi balandligi 
to ’qiladigan eng keng qismigacha b o ’lgan uzunlik b o ’yicha bir xil 
oraliqlarda jam i 24 ta halqa k o ’paytirish kerak. Bu taxminan har 4-6 
qatorga to ’g ’ri keladi. (34 : 24 = 1,4 sm; 1,4 sm = 3, y a ’ni 6 qatorga 
teng).
Endi yengni to ’qishni boshlash mumkin. Spitsaga kerakli sondagi 
(30 ta halqa x2=60) halqalami terib 4 sm ro’mol chokida to ’qiladi. 
So'n gra halqalami k o ’paytirishga kirishiladi. Buning uchun milk halqa 
ko ’chirib olinib keyingi halqadan bittadan ikkita (1x2) to ’qiladi yoki 
teskari xomaki to ’qiladi. Qator oxirigacha to ’qib borib, oxiridan oldingi 
milk halqadan bittadan 
ikkita (1x2) to ’qiladi yoki teskari xomaki 
to ’qiladi. Ishning teskari va keyingi qatorlarida nusxa b o ’yicha to ’qiladi. 
Oltinchi qatorda yana k o ’paytirishni bajariladi. Shunday qilib, har 
oltinchi qatorda halqalar 
soni ikkitaga ortib boradi va bizga kerakli
107

---

uzunlik hosil b o ’lguncha halqalarimiz soni ( 54 ta halqa x2=108 ta 
halqa) 108 taga etadi.
Y eng boshi balandligini quyidagicha to'qiladi (140-rasm, b). 
Buning uchun yengning eng keng qismi (yeng andozasi* b o ’ylamasiga 
bukilgan). АБ chiziq b o ’ylab, bor halqa(54 ta)larni teng 3 qismga 
b o ’linadi.
54 : 3 = 18 ta halqa. Mobodo bu 
taqsimot natijasida qoldiq 
qoladigan b o ’lsa, masalan: 56:3=18 (2 qoldiq) unda bu qoldiq birinchi 
bo'iak halqalari soniga qo'shiladi, y a ’ni halqalar taqsimoti 20, 18, 18 
tadan b o ’ladi, yoki 19, 19, 18 ta halqalarga taqsimlanadi. Har bir 
b o ’laklardagi halqalami yuqoridagi rasmdagidek berkitib, yeng boshi 
balandligini t o ’qib bitiriladi (140-rasm, b). Birinchi (I) qism halqalari 
quyidagi tartibda berkitiladi (ja’mi 18 ta) 6, 3, 3, 2, 2, 2, 2 ta. Ikkinchi 
(II) qism 
halqalari 
esa, 6 marta ishning har o ’ngida bittadan halqa 
berkitiladi. S o ’ng 6 marta qator oralatib 1 tadan halqa berkitiladi va yana 
6 marta har o ’ng qatorlarda 1 tadan halqa berkitiladi. Uchinchi (III) qism 
halqalari quyidagi tartibda berkitiladi: 3, 3, 3, 3, 3, 3. 6 marta 3 tadan 
halqalar berkitiladi (jami 1 8 la). Shundan 
keyin, 
spitsada 
qolgan 
hamma halqalar birdaniga berkitiladi va yeng tayyor b o ’ladi.
1 0
c m
( 3 0 n )