Yusupova nargiza shakirovna jismoniy madaniyat nazariyasi va metodikasi

O‟z-o‟zini tekshirish uchun savollar: 
1. Xususiy maxsus predmetlar nima? 
2. Soha predmetlari nima? 
3. Jismoniy madaniyatdan foydalanishning tipik yo‟nalishlari va shakllarining 
tasnifi ayting? 
4. Jismoniy madaniyat nazariyasi va metodikasida qo‟llaniladigan etakchi 
tushunchalar nimalar? 
5. Jismoniy tarbiya nima? 
6. Jismoniy sifatlarni tarbiyalash nima? 
7. Sport tayyorgarligi nima? 
8. Kasb-hunar jismoniy tayyorgarligi nima? 
 
Foydalanilgan adabiyotlar.
1.
Жисмоний маданият назариясига кириш.Ўқув қўлланма. Т.2002 й. 
Саломов Р.С. 
2.
Жисмоний тарбия назарияси ва усулияти. А.Абдуллаев ва б. Т.2005 
й. 
3.
Ўзбекистон Республикасининг “Таълим тўғрисида”ги Қонуни. 1997 
й. август. 
4.
Баркамол авлод орзуси. Тўплам. Т. 1999 й. 
5.
Р.С.Саломов ва б. “Жисмоний тарбия ва спорт ихтисослигига 
кириш”. Т. 1990 й. 
 

---

21 
2 - Modul. JISMONIY MADANIYATNING JAMIYATDAGI VAZIFALARI 
VA SHAKLLARI 
Jismoniy madaniyatning jamiyatda asosiy vazifa va shakllarining axamiyati. 
Halq ommasi jismoniy tarbiyaning haqiqiy ijodkoridir. Jismoniy tarbiyada 
qo‟llaniladigan ko‟pchilik jismoniy mashqlarning halqchilik xususiyati buning 
yorqin dalilidir. Hozirgi zamon sport turlari va o‟yinlarining ko‟pchiligi masalan; 
kurash, boks, og‟ir atletika, qilichbozlik, kabilarning asosi qadim zamonlarda halq 
tomonidan yaratildi, bir necha avoldlar ularni ehtiyotkorlik bilan saqladi va 
takomillashtirib bordi. 
Prezidentimiz ta‟kidlaganidek shaxs ijtimoiy xayotning mas‟uli ekan, u 
albatta bolani o‟rab olgan muxit ta‟sirida rivojlanadi. Yozma yodgorliklar, halq 
dostonlari, epos va jismoniy tarbiyaning taraqqiy etish amaliyotida jismoniy 
tarbiya tarixini manbai bo‟lib xizmat qiladi. Madaniy tarixiy jarayoning mazmuni 
va asosini kishining jismoniy va intellektual qobiliyatlari uning axloqiy va badiiy 
estetik sifatlarini rivojlanishi tashkil etadi. Madaniyat masalalari mustaqil 
O‟zbekistonda eng muxim va dolzarb soxalardan biridir. Bu ishlab chiqarish 
madaniyati, muomala madaniyati, bola tarbiyasi madaniyati, jismoniy madaniyati, 
sport bularning xammasi katta diqqati izchil e‟tiborni talab qiladi. 
Jismoniy madaniyatning ahamiyatini, o‟rnini va ijtimoiy hodisalar tizimidagi 
joyini chuqurroq tafakkur qilish uchun uning jamiyatdagi asosiy vazifa va 
shakllarini tahlil qilish katta ahamiyatga ega. Busiz jismoniy madaniyatning 
qonunlarini va uni rivojlanishini boshqarish mumkin emas. Jismoniy 
madaniyatning vazifalari va shakllarini bajaradigan ishining tahlili bilan hozirgi 
vaqtda nazariyachilar, tarixchilar, sostiologlar, tashkilotchilar va boshqa 
mutaxassislarning qiziqishi bejiz emas.
Jismoniy 
madaniyatni 
vazifalari 
o‟z-o‟zidan to‟liqligicha amalga 
oshirilmasdan, balki kishini aktiv faoliyati orqali madaniy boyliklarni 
yo‟naltirilgan xolda ishlatiladi. Jismoniy madaniyat vazifalarida uni faoliyat 
mazmuni, shu bilan birga xar bir shaxs uchun va umuman jamiyat uchun axamiyati 
oshib boriladi. Jismoniy madaniyatni vazifalari, xar qanday vazifalar singari 

---

22 
malum shakllar bilan amaliyotda ko‟rinishi bo‟yicha ajratib bo‟lmaydi.