Yurtimizda,jamiyatimizda ro‘y berayotgan tub o‘zgarishlar butun ta’lim tizimini

---

1 
 
Kirish. 
Yurtimizda,jamiyatimizda ro‘y berayotgan tub o‘zgarishlar butun ta’lim tizimini 
yangilash uchun real shart-sharoit yaratdi, bu esa yangidan yangi fan yo‘nalishlari, 
yangi ta’lim texnologiyalari va yangi pedagogik texnologiyalarni ishlab chiqish va 
joriy etish, darslarda interfaol usullardan foydalanishda jahon pedagogik tajribasiga 
murojaat qilishda o‘z ifodasini topmoqda. 
Ta'lim mazmunini yangilash va o'quv jarayonini tashkil etishning yangi 
shakllarini o'zlashtirishda o'qituvchining boshqa pedagogik voqelikning 
ishtirokchisi sifatidagi roli ham sifat jihatidan o'zgaradi:
o‘qituvchi bilim tarjimoni emas, balki o'quv jarayonining tashkilotchisi, rahbari va 
yordamchisi va bilimdon o‘quvchilariga jonkuyar tarbiyachi hisoblanadi. Hozirgi 
kunda ko'plab uslubiy yangiliklar o'qitishning interfaol usullaridan foydalanish 
bilan bog'liq. "Interaktiv" so'zi "interact" (inglizcha) so'zidan olingan bo'lib, bu 
erda "inter" o'zaro, "act" - harakat qilishdir. "Interaktivlik" o'zaro muloqot qilish 
yoki dialog rejimida bo'lish qobiliyatini anglatadi. Demak, interfaol ta’lim, eng 
avvalo o‘zaro harakat va o‘zaro bog‘liqlik demakdir. 
Ta’kidlash joizki, interfaol ta’lim o‘qituvchidan zarur uslubiy va psixologik bilim 
va malakalarni talab qiladi. Masalan,o‘qituvchi o‘z darslarida o'quv 
mashg'ulotining barcha ishtirokchilarini munozara jarayoniga jalb qilish imkonini 
beradigan texnikalardan foydalanish qobiliyatini, ishtirokchilarning psixologik 
tayyorgarligini oshirishi va dars uchun joyni to'g'ri tashkil etishi kerak . 
O‘zbek tilki darslarida interfaol usullardan foydalanishning maqsad va 
vazifalari 
Maqsad: interfaol o'qitish usullaridan foydalangan holda o‘zbek tili darslarida 
o‘quvchilar bilan ishlash tajribasini tahlil qilish. 
Vazifa: 
- Zamonaviy ta'lim texnologiyalari tasnifini tavsiflash, unda interfaol o'qitish 
usullarining o'rnini aniqlash; 
- O‘zbek tili darslarida interfaol o‘qitish usullaridan foydalanishni kuzatish. 
"Interfaol usullar" ning asosiy xususiyatlari nimadan iborat? 
Shuni e'tirof etish kerakki, interfaol ta'lim kognitiv faoliyatni tashkil etishning 
maxsus shaklidir.O‘quvchi o‘z muvaffaqiyatini, intellektual hayotiyligini his etishi 
uchun qulay ta’lim sharoitlarini yaratish va interfaol metodlar va usullarning
o‘quvchi salohiyatiga mosini tanlay olish kerak.Bu esa o‘quv jarayonining 
samarali bo‘lishiga yordam beradi. 
Interfaol ta’limning mazmun-mohiyati shundan iboratki, o‘quv jarayoni shunday 
tashkil etilganki, deyarli barcha o‘quvchilar o‘quv jarayoniga jalb qilinadi, ular 
o‘zlari bilgan va o‘ylagan narsalarni tushunish va mulohaza yuritish imkoniyatiga 
ega bo‘ladilar. O'quv materialini o'rganish, o'zlashtirish jarayonida o'quvchilarning 
birgalikdagi faoliyati har bir kishi o'zining alohida individual hissasini qo'shishini, 
bilim, g'oyalar, faoliyat usullari almashinuvini anglatadi.
Interfaol ta'lim zamonaviy usul sifatida 
o'qituvchi va o‘quvchi o'rtasidagi o'zaro munosabatlar. 
Sinfdagi interaktiv faoliyat o'zaro tushunishga, o'zaro ta'sirga, har bir ishtirokchi 
uchun umumiy, ammo muhim vazifalarni birgalikda hal qilishga olib keladigan 

---

2 
dialog aloqasini tashkil etish va rivojlantirishni o'z ichiga oladi. Interfaol metodlar 
ta'lim jarayonida o'quvchilar tanqidiy fikrlashni, vaziyatlar va tegishli 
ma'lumotlarni tahlil qilish asosida murakkab muammolarni hal qilishni, muqobil 
fikrlarni tortishni, o'ylangan qarorlar qabul qilishni, muhokamalarda qatnashishni, 
boshqa odamlar bilan muloqot qilishni o'rganadilar. Buning uchun darslarda yakka, 
juftlik va guruh ishlari tashkil etiladi, tadqiqot loyihalari, rolli o‘yinlar qo‘llaniladi, 
hujjatlar va turli axborot manbalari bilan ishlash, ijodiy ishlardan foydalaniladi. 
Pedagogik faoliyatda interfaol metodlarning quyidagi usullari qo'llaniladi: