Yuristning nutq

Protsessual hujjatlarga — qarorlar, ajrimlar, ayblov
xulosalari, hukmlar, sud qarorlari
kiradi. Ulaming namunaviy 
mazmuni— biror-bir masalaning qonuniy, asosli ravishda hal 
qilinishidan iborat. Masalan: tergov organlarining qarorlarida 
tergov harakatlari uchun zarur bo‘lgan ayblanuvchining va 
jabrlanuvchining iqror bo‘lishi to‘g‘risidagi protsessual holat 
(ekspertiza tayinlash to‘g‘risidagi qaror va boshqa amalga 
oshirilishi mumkin bo‘lgan harakatlar.); jinoyat ishining 
harakatlanishi to‘g‘risidagi qaror (ishni harakatdan to‘xtatish 
to‘g‘risidagi qaror) chiqarilishi mumkin.
Ayblov xulosalarida tergovchining ayblovni ifoda qilish va 
ishni sudga topshirish to‘g‘risidagi qat’iy qaroriga asoslaniladi. 
Hukm sudlanuvchining aybdorligini va unga tayinlangan jazo 
chorasini (yoki sudlanuvchining aybsiz ekanligining huquqiy 
oqibatini) belgilovchi qarordan iborat bo‘ladi. Fuqarolik ishlari 
bo‘yicha sud qarorlarida biror-bir yuridik faktning mavjudligi 
(yoki mavjud emasligi) tasdiqlanadi.
Qaror-hujjatlaming tarkibi qonunda belgilab qo‘yilgan va 
ular 3 qismdan iborat bo‘ladi. Qaror-hujjatlaming kirish 
qismida odatda bitta gapda aniqlovchi va hollaming turli 
ko‘rinishlari ishtirok etadi. Asosiy urg‘u qaror matnidagi o‘rin 
va payt hollariga tushadi.
163

---

Qonun u yoki bu protsessual harakatlaming muddatini 
qat’iy cheklab qo‘ygan. Masalan, jinoyat ishini qo‘zg‘atish 
to ‘g‘risidagi qaror, qoida tariqasida, sodir etilgan yoki 
tayyorlanayotgan jinoyat haqida lavozimdagi shaxsdan 
ma’lumot olingan kundan boshlab, 3 kundan kechiktirmasdan 
chiqarilishi lozim.
Tergov (yoki surishtiruv) jinoyat sodir etilgan joyda olib 
boriladi. Shuning uchun ham kirish qismidagi o'rin va payt 
holi oddiy matndagiga qaragandagidan ham ko‘proq ma’no 
yukiga ega va ulaming ajratib ko‘rsatilishi maqsadga muvofiqdir; 
tarz hollari har doim vergul bilan ajratib ko‘rsatiladi. Vergul 
bilan ajratilgan aniqlovchilar odatda yoyiq holda qo‘llaniladi: 
...