Yuridik shaxslarning vujudga kelishi

Fuqarolik kodeksining 53-moddasida yuridik shaxslarni tugatish
asoslari quyidagicha belgilangan:
1. Yuridik shaxs muassislarining yoki ta’sis hujjatlari bilan tugatishga
vakolat berilgan yuridik shaxs organining qaroriga muvofiq;
2. Yuridik shaxsning amal qilish muddati tugashi;
3. Yuridik shaxsni tashkil etishdan ko‘zlangan maqsadga erishilganligi
munosabati bilan;
4. Yuridik shaxsni tashkil qilish chog‘ida qonun hujjatlari buzilishiga
yo‘l qo‘yilganligi sababli, agar bu buzilishlarni bartaraf etib bo‘lmasa,
sud yuridik shaxsni ro‘yxatdan o‘tkazishni haqiqiy emas deb topganida;
5. Yuridik shaxs faoliyati ruxsatnomasiz (litsenziyasiz) amalga oshirilganda;
6. Qonun bilan taqiqlab qo‘yilgan faoliyat amalga oshirilgan taqdirda;
7. FKda nazarda tutilgan boshqa hollarda sudning qaroriga muvofiq
tugatiladi;
8. FKning 57-moddasida aytilganidek, yuridik shaxsning bankrot
deb hisoblanishi uning tugatilishiga olib keladi.
Yuridik shaxs tugatilayotganda, tugatish komissiyasi tayinlanadi.
Tugatish komissiyasi yuridik shaxsni davlat ro‘yxatidan o‘tkazish haqidagi
ma’lumotlar bosib chiqarilgan matbuot organlarida yuridik
shaxsning tugatilishi hamda uning kreditorlar tomonidan talablami
bayon etish tartibi va muddati haqida xabar e’lon qiladi (FKning 55-
moddasi). Bu muddat tugatish haqida xabar e’lon qilingan paytdan
boshlab ikki oydan kam bo‘lishi mumkin emas.
Yuridik shaxslarning turlari jamiyatda mavjud bo‘lgan mulk shakllariga
bevosita bogiiqdir. MaMumki, 0 ‘zbekiston Respublikasida mulk
xususiy mulk va ommaviy mulk shakllarida boiib, yuridik shaxslar
ham, o‘z navbatida, davlatga tegishli va xususiy (nodavlat) yuridik
shaxslarga boiinadi.
FKning 40-moddasida aytilganidek, foyda olishni o‘z faoliyatini
maqsadi qilib olgan (tijoratchi tashkilot) yoki foyda olishni ana shunday
maqsad qilib olmagan tashkilot (tijoratchi boimagan tashkilot) yuridik
shaxs boiishi mumkin.
Tijoratchi boigan yuridik shaxslar jumlasiga xususiy korxonalar,
xo‘jalik shirkatlari va jamiyatlari, ishlab chiqarish kooperativlari hamda
unitar korxonalar kiradi.
Tijoratchi boimagan yuridik shaxslar jumlasiga jamoat birlashmalari,
jamoat fondlari va mulkdor tomonidan moliyaviy ta’minlab
turiladigan muassasalar kiradi.