Yuridik shaxslarning vujudga kelishi

YURIDIK SHAXSLARNING VUJUDGA KELISHI
Reja:

1. 
   Yuridik shaxslar to‘g‘risidagi nazariyalar
   
2. 
   Yuridik shaxsning huquq layoqati va muomala layoqati
   
3. 
   Yuridik shaxslarning vujudga kelish va bekor boiish tartibi
   

Yuridik shaxslar to‘g‘risidagi nazariyalar
Yuridik shaxs institutini takomillashtirish juda qiyin va o‘ta muhim
masalalardan biri boMib uni chuqur ilmiy tadqiqotlarsiz tasawur etib
boMmaydi. Yuridik shaxslarni takomillashtirish masalasi tarixdan ma’-
lumki yuridik shaxs tushunchasi vujudga kelgan kundan boshlab olib
borilgan boMib XIX asrda bir qator fundamental nazariyalami yaratishga
olib keldi va bu nazariyalar hozirgi kunda ham sivilistika fanida
rivojlanib bormoqda.
Yuridik shaxslarning zamirida qanday ma’no yotganligini aniqlash
uchun yuridik shaxslar to‘g‘risidagi turli nazariyalarni ikki guruhga
ajratish mumkin.
Ushbu nazariyalarning birinchi guruhiga mashhur tarixiy maktabning
asoschisi Fridrix Karl fon Savinyaning ishini keltirish mumkin.
Uning konsepsiyasi yuridik shaxs nazariyalarining birinchi fundamental
nazariyalaridan biri bo‘lib, u ≪Uydirma nazariyasi≫ nomini oldi. Savinyaning
qarashlaricha, huquq subyekti xususiyatlariga haqiqatan ham
faqatgina inson egalik qiladi. Ammo qonun chiqaruvchi amaliy
maqsadda tan oladiki, yuridik shaxslarning asosida inson shaxsiyati
yotadi, deya insonni yuridik shaxsning timsoliga aylantiradi. Shunday
yo‘l bilan qonun chiqaruvchi yuridik uydirmani ishga soladi, ya’ni,
o‘ylab chiqarilgan huquq subyektini yaratadi.
Aloiz fon Brins tomonidan taklif etilgan ≪Maqsadga yo‘naltirilganlik
≫ nazariyasining uydirma nazariyasi bilan umumiy tomonlari
shundaki, u ham yuridik shaxs xususiyatlariga ega bo‘lgan real subyektning
mavjudligini inkor etadi. Yuridik shaxs institutining asosiy maqsadi
faqatgina mulkni boshqarish bo‘lar ekan yuridik shaxs maqsadga
yo‘naltirilganlikdan boshqa narsa emas.
Yuridik shaxs nazariyasining ikkinchi guruhi yuridik shaxsni
haqiqatda mavjudligini asoslash tezisidan kelib chiqadi. Asosiy tezis