Yuridik javobgarlik

Huquqbuzarlik sabablari.

O`zoq asrldan buyon insoniyatning buyuk mutaffaqirlari jamiyatda huquqbuzarlikning sababini o`rganish va uni tugatish bilan shug`ullanib keldi. Bu muommo bilan qadimgi Grek faylasufi Aflotun, Arastudan boshlab to hozirga kadar barcha shark va garb donishmandlari shugullanib keldi. Bu haqda ayniqsa jinoiy huquqbuzarlikni oldini olish to`g`risida donishmand shunday deb kursatadi; «Aqlli qonunchi jinoyat uchun jazolashga majbur bo`lgandan ko`ra jinoyatning oldini olishi uchun barcha chorani ko`radi.»

O`zbekiston Respublikasi bozor iqtisodiyotiga o`tish bosqichida huquqbuzarlikni tugatish, va qarshi kursatiish eng muhim muammodir. Respublikamiz Prezidenti I.A.Karimovning ta`kidlashicha «Bozor iqtisodiga o`tish obyektiv zarurat sifatida davr takozasi bo`lib qoldi. Bozor iqtisodiyoti umumbashariy hodisa bo`lib, jahon tsivilizatsiyasi rivojlanish yo`lidagi mukarrar bosqichdir».

Hozirgi vaqtda bizda birinchidan turli huquqbuzarliklar ayniqsa jinoyat sodir qiluvchilar ko`paymokda. Agar sud ko`rgan ishlarning 3 dan 2 qismi fuqarolik mehnat va 3 dan 1 qismi jinoiy ishlar bo`lsa, hozir esa sud ko`rayotgan huquqbuzarlik ishlarining ko`pchiligini jinoiy ishlar bo`lsa, hozir esa sud ko`rayotgan huquqbuzarlik ishlarining ko`pchiligni jinoiy ishlar tashkil qiladi. Bu hol huquqbuzarlikda nojuya ishlardan, jinoiy ishlarni ko`payayotganligini kursatadi. Ikkinchidan huquqbuzarlikni sodir qiluvchilardan voyaga yetmagan yoshlar ko`paymokda. Bular ko`pincha kvartiralarda ugrilik, talonchilik, boskinchilik va jamoat joylarida turli huquqbuzarliklarni sodir qilmokda. Uchinchidan, avval bizda ma`lum bo`lmagan huquqbuzarlikning yangi turlari paydo bo`ladi. Masalan; fuqarolik huquqida bozorga o`tish munosabati bilan bog`liq bo`lgan kimmatbaho kogozlarni sotish shartnomasini, bo`zish davlat mulki ob`yektlarini sotish shartnomasini bo`zish. Moliya huquqida fuqarolar tushgan daromaddan solik tulamaslik. Jinoyat huquqida-reket, odamlarni pul to`lash sharti bilan o`girlash va boshqalar. To`rtinchidan, jinoyat sodir qilish professional, tashkiliy va halqaro boshqa davlat fuqarolari bilan birgalikda qiliinmoqda. Masalan; mafiya, o`girlik, banditizm va boshqa jamiyat uchun havfli bo`lgan jamyatlar.

O`zbekiston Respublikasida huquqbuzarlikning sabablari quyidagilardan iborat;