Yuqumli kasalliklarning umumii xususiyatlari

Passiv (nofaol) immunitet. Odam og‘ir kechadigan yuqumli kasallik bilan kasallanganda uni davolash maqsadida maxsus zardob yoki gammaglobulin yuborish natijasida passiv (nofaol) immunitet hosil qilinadi.

Zardob va gammaglobulin tarkibida yuqumli kasallik mik-robi (virusi)ga qarshi tayyor antitela, antitoksinlar bo‘ladi.

Gammaglobulin davolash maqsadida qo’llanishidan tash-qari, aholi orasida biror yuqumli kasallik tarqalganida uning oldini olish (profilaktika) maqsadida, asosan yosh bolalarga qo‘llanadi.

Zardob, gammaglobulin yuborish yo‘li bilan hosil qilingan passiv immunitet odam organizmida qisqa muddat saqlanadi (ko‘pi bilan 1-2 oy).

Odam organizmning immunitet xususiyatini mustah-kamlashga yo`naltirilgan tadbirlar.

Yuqoridan bayon etilgandek, biror yuqumli kasallik bilan xastalanib tuzalish natijasida shu kasallikni qo`zg`atuvchi mikroor-ganizmga qarshi organizmda spetsifik tabiiy faol immunitet paydo bo`ladi. Sog` bolalar va odamlarni vaksinatsiya qilish yo’li bilan ularda ba’zi kasalliklar, aniqrog’i hamma odamlarda 8 ta yuqumli kasallikka qarshi spetsifik sun`iy immunitetni hosil qilinadi. Sog` odam, ya`ni donorni vaksinatsiya qilish natijasida uning orga-nizmida sun`iy immunitet hosil qilinadi. Bu odamning qon plaz-masini yoki qonidan tayyorlangan gammaglobulinni davolash maq-sadida bemorga yuborish natijasida uning organizmida vaqtincha foyda beradigan passiv (nofaol) immunitet hosil qilinadi.

Kundalik ijtimoiy hayotda yuqorida bayon qilingan gigiyenik qoida va talablarga amal qilish, sanitariya madaniyatiga ega bo`lish kabilar odam organizmining kuch-quvvatini, chidamliligini oshirib, nospetsifik immunitet xususiyatini mustahkamlaydi. Uning yuqumli va yuqumli bo`lmagan turli xil kasalliklardan o`zini-o`zi himoya qilishiga imkon yaratadi.

Dezinfeksiya. Dezinseksiya. Deratizatsiya.

Dezinfeksiya – mikroblar va viruslar bilan zararlangan buyumlarni, asboblarni, idishlarni, kiyim-kechaklarni zararsizlan-tirish.

Dezinfeksiya 3 usulda o‘tkaziladi:

1. Mexanik usul – zararlangan buyumlarni, idish-tovoqlar, kiyim, ko‘rpa-to‘shaklarni yuvish, supirish, qoqish, artish yo‘llari bilan zararsizlantirish.

2. Fizik usul – zararlangan buyumlarni nurlar ta’sirida, qaynatish, bug‘lash yo‘llari bilan zararsizlantirish.

3. Kimyoviy usul – zararlangan buyumlarni kimyoviy mod-dalar ta’sirida zararsizlantirish.

Quyidagi kimyoviy moddalar dezinfeksiyalash uchun qo‘lla-niladi: xloramin va xlorli ohak eritmalari 0,1, 0,2, 0,5, 1,0, 2,0 10%, 20% lik, furatsillin 1:5000 eritmasi, margansovka 1:1000 eritmasi, lizol, fenol, sulema, formalin va boshqalar.

Bu eritmalar yordamida bino eshik-derazalari, poli artiladi, yuviadi, chiqindilarga eritma yoki kukun shaklida sepiladi, jarrohlik asboblari kimyoviy moddalarning eritmalariga botirib qo‘yiladi.