Yunon baqtriya madaniyati 6-sinf Tarix fani darsligi asosida 39- 40 mavzu

YUNON BAQTRIYA MADANIYATI

6-sinf Tarix fani darsligi asosida 39- 40 mavzu

Miloddan avvalgi 323-yil 13-iyunda Makedoniyalik Aleksandr vafot etdi. U barpo etgan davlat uch qismga: Makedoniya, Misr va Suriyaga bo‘linib ketdi.

Uzoq davom etgan o’zaro urushlardan keyin, miloddan avvalgi 312-yilda Makedoniyalik Aleksandrning lashkarboshilaridan biri Salavka Bobil (Suriya davlati) hukmdori bo‘ldi.

Salavka

Salavka o’z davlati tarkibiga kirgan O’rta Osiyoni alohida viloyatlar satrapliklarga bo‘ldi, ularning har biriga boshliq satrap hukmronlik qilar edi.

Miloddan avvalgi 293-yilda Salavka o’z o’g’li Antioxni Sharqiy viloyatlar – Parfiya, Marg’iyona, Baqtriya, So‘g‘diyonaga noib etib tayinladi.

Mil. avv. 280-yilda Salavkaning vafotidan so‘ng Antiox ulkan davlat boshida turib, uni 20 yilga yaqin boshqardi.

Baqtriyada yunon yozuvi, yunon og’irlik o’lchov birliklari, pul munosabatlari, hunarmandchilik va san’at buyumlari tarqaldi.

Miloddan avvalgi 250- yilda Baqtriya Salavkiylar davlati tarkibidan ajralib chiqadi.

Salavkiylarning qo’shinlari

Antik davr tarixchilarining xabar berishicha, mingta Baqtriya shahri hukmdori bo‘lmish Diodot podsho deb e’lon qiladi.

Diodotdan keyin Yunon-Baqtriyada hukmronlik davlat tarixida sezilarli iz qoldirmagan Yevtidemga o‘tadi.

Yevtidemning o‘g‘li Demetriy hukmronligi davrida (mil. avv. 199–167-yy.) Yunon-Baqtriya podsholigi eng katta sarhadlarga ega bo‘ldi. Hindistonning bir qismi bu davlatga qo‘shib olingan.

Parfiyada hokimyat Mitridat I qo‘liga o‘tishi bilan u Baqtriyaga harbiy tazyiqni kuchaytirdi.

Yunon-Baqtriya davlati 120 yil yashadi. Shu davr mobaynida uning iqtisodiyoti va madaniyati yuksaldi.

Yunon-Baqtriya davlatida tangalar hukmdor tasviri bilan zarb etilgan.

Baqtriya orqali Xitoydan Hindistonga boradigan karvon yo‘li, shuningdek, Buyuk Ipak yo‘lining janubiy tarmoqlari o‘tgan edi.

Savol va topshiriqlar

1. Makedoniyalik Aleksandr davlati qaysi mustaqil davlatlarga bo‘linib ketdi?

2. Salavka va Antiox haqida nimalarni bilasiz?

3. Parfiya va Baqtriya qachon Salavkiylar davlatidan mustaqil bo‘ldilar?

4. Yunon-Baqtriya podsholigi qachon tashkil topdi?

5. Yunon-Baqtriya davlati tarixida ko‘chmanchi yuechjilarning qanday o’rni bor?

6. «Ellinlashtirish» atamasining ma’nosini tushuntirib bering.

7. Yozuvsiz xaritada Salavkiylar davlati va Yunon-Baqtriya podsholigi hududlari chegarasini belgilang.