Yuk tashish mashinalari xaqida umumiy ma’lumot. Uzluksiz yuk tashish mashinalarining ish unumdorligi. Lentali konveyerlar

7.14.-rasm. Tokchali elevatorlar.
Tokchali elevator ikkita vertikal tutashtirilgan zanjir 2, yuqori 1 va pastki 3 yulduzchalar, shuningdek zanjirlarga bir-biridan ma’lum masofada joylashgan tokga qisqich 4 dan tashkil topadi. Yuklash va bo‘shatish avtomatik yoki qo‘lda bajariladi. Tortuvchi organ sifatida plastinkali, vtulkali va vtulka-katokli zanjirlar ishlatiladi va ularning harakat tezligi 0,2…0,3 m/s gacha bo‘ladi.
Kovshli elevatorning ish unumdorligi quyidagi formula bilan hisoblanadi:

bunda V - kovshning hajmi;
a = (2,5…3,2)S - kovshlar orasidagi masofa;
 =0,3…0,95 - kovshning to‘lish koeffitsienti;
 - yukning zichligi;
S – kovshning balandligi;
 = (05…3) m /s - yukni siljitish (tashish) tezligi.
Eng kichik taranglik kuchi odatda, N, olinadi. 1 pog.m lenta uzunligiga to‘gri keladigan kovshning ogirligi quyidagi formuladan aniqlanadi:
kg/m
bu yerda G – bitta kovshning massasi, kg.
Lenta ogirligidan yoyma kuch quyidagi formuladan aniqlanadi:
kg/m
bu yerda va - lentaning qalinligi, m; V – lentaning eni, m.
Yuk ogirligidan yoyma kuch quyidagicha aniqlanadi:
, kg/m
7.11. Elevatorlarning ishlatilish soxalari.
Agarda tashilayotgan material sochiluvchan bo‘lsa, u holda rezinalangan lenta ishlatiladi va uning tezligi 3,5 m/s dan oshmaydi. Shuningdek, tashiladigan material katta donali va issiq materiallardan iborat bo‘lib, katta balandlikka tashilsa, vtulka-rolikli zanjirlar ishlatiladi va uning tezligi 1,25 m/s dan oshmasligi kerak. Kovshli elevatorlar konstruksiyasining joylashish xolatiga ko‘ra vertikal (7.15-rasm a) va qiya (7.15-rasm b) konveyerlarga bo‘linadi.

7.15-rasm. Kovshli elevatorlar.
Kovshli elevator yuritma 1, harakatlantiruvchi baraban yoki yulduzcha 2, ustki qopqoq 3, tushiriluvchi organ 4, tortuvchi ish organi 5, kovsh 6, korpus 7 va taranglovchi 8 hamda yuklovchi 9 moslamalardan tashkil to‘adi.
Kovshli elevatorni afzalligi: ko‘ndalang kesimining kichikligi, yukni ancha balandga tashishi, ish unimdorligining kattaligi kiradi.
Kamchiliklari: yukni bir xil uzatib turish kerakligi, yuklamani o‘zgarib turishi kiradi.
Kovshning konstruksiyasi toshilayotgan yukning tarkibi va yuklash hamda bo‘shatish turi bo‘yicha aniqlanadi.
Elevatorlarda asosan 3 xil kovsh o‘rnatiladi; chuqur, sayoz va yo‘naltiruvchi (20.3-rasm).
Chuqur kovshlar (7.16-rasm a) asosan quruq, oson bo‘shaydigan, changsimon, donali va mayda donali sochiluvchan materiallarni (qum, don, mayda ko‘mir) tashish uchun, sayoz kovshlar nam, yomon bo‘shaydigan, changsimon, donali va mayda donali sochiluvchan materiallarni tashish uchun, yo‘naltiruvchi bortli kovsh sekin yuruvchi lentali va zanjiri elevatorlarda yaxshi bo‘shaluvchi quruq mayda donali materiallarni tashish uchun ishlatiladi.