Yuk tashish mashinalari xaqida umumiy ma’lumot. Uzluksiz yuk tashish mashinalarining ish unumdorligi. Lentali konveyerlar

7-mavzu:
Yuk tashish mashinalari. Konveyerlar
Reja
7.1 Yuk tashish mashinalari xaqida umumiy ma’lumot.
7.2 Uzluksiz yuk tashish mashinalarining ish unumdorligi.
7.3 Lentali konveyerlar.
7.4 Baraban va yuritish moslamalari.
7.5 Qirg‘ichli konveyerlar.
7.6 Zanjirli konveyerlar.
7.7 Plastinkali konveyerlarningtuzilishi va ishlash prinsipi.
7.8 Kovshli konveyerlarning tuzilishi ishlash prinsipi.
7.9 Vintli konveyerlarning asosiy parametrlari.
7.10. Elevatorlar xaqida umumiy ma’lumotlar.
7.11. Ularning tuzilishi va ishlatilish sohalari.
7.12 Tasmali va zanjirli elevatorlar.
7.13. Pnevmatik transport qurilmalari.
Tayanch so‘zlar; konveyer moslama qurilma davriy sement, qum, chaqiq tosh, lenta. kovsh, vertikal, qiya, lenta, zanjir, taranglovchi qurilma, pnevmatik, qiya tekislik, so‘rish, xaydash, sirpanish.


7.1 Yuk tashish mashinalari xaqida umumiy ma’lumot.
Yuk tashish mashinalari asosan yuklarni gorizontal yo‘nalishda tashish uchun mo‘ljallangan ayrim mashinalar esa yuklarni yuqoriga yoki burchak ostida yo‘naltirish uchun ishlatiladi.
Yuk tashish mashinalarini yuk tashish xususiyati bo‘yicha uchta guruhga bo‘lish mumkin: 1. Yuk tashish mexanik mashi­nalari. 2. Yuk tashish pnevmatik qurilmalari. 3. Yuk tashish gidravlik qurilmalari.
Yuk tashish mexanik mashinalari o‘z navbatida ikkita guruhlarga bo‘linadi: a) uzluksiz yuk tashish mashinalari; b) davriy yuk tashish mashinalari.
Yuk tashish pnevmatik qurilmalari ham ikkita guruhchaga bo‘linadi:
a) sochiluvchan yuklarni xavo bilan aralashtirib tashuvchi qurilmalar; b) yuklarni havo oqimi yordamida trubo­provod orqali maxsus ka’sulalarda (konteynerlarda) tashuv­chi qurilmalar.
Yuk tashish gidravlik qurilmalarida sochiluvchi yuklar suyuqlik bilan birgalikda tashiladi.
Uzluksiz yuk tashish mashinalari sochiluvchan (sement, qum, tuproq, chaqiq tosh, shlak va h.) plastik (beton aralashmasi va boshqa qorishmalar) ham mayda donali (g‘isht, tosh, balkalar, yashiklar va h.k.) yuklarni tashish uchun ishlatiladi. Ular yordamida yuklar potok usulida to‘xtovsiz, ish unumdorligi o‘zgarmas holda va ma’lum yo‘nalishda tashiladi. Bu mashinalarni bir joydan ikkinchi bir joyga olib qo‘yish qiyinligi sababli, ular statsionar va yarim statsionar xolda ishlatiladi.
Uzluksiz yuk tashish mashinalariga lentali, zanjirli, tebranuvchan, rolikli, vintli konveyerlar, elevatorlar, o‘zi oqar qurilmalar va hokazolar kiradi. Bu mashina va qurilmalarda tashilayotgan yuklar 3 guruhga bo‘linadi: 1-donali, 2-sochiluvchan, 3-hamirsimon (yo‘ishqoq).
Donasining soni hisoblanadigan yakka yuklar, shuningdek, juft yuklar va ayrim predmetlardan tuzilib, ma’lum shakllardan tashkil to‘gan yuklar donali yuklar deyiladi. Bu yuk­lar gabarit o‘lchamlari, shakli, bir xil donadorligi, joylashtirilishi va boshqa xossalari bilan xarakterlanadi.
Har xil massali donador va changsimon yuklar sochiluvchan yuklar deyiladi. Sochiluvchan yuklar yirikligi, hajmiy va solishtirma og‘irligi, namligi, tabiiy og‘ish burchagi, yoyilish qobiliyati va boshqa xossalari bilan xarakterlanadi.
Ayrim sochiluvchan yuklar zarrachalarining chiziqli o‘lchamlari bo‘yicha quyidagicha guruhlarga bo‘linadi: 1) changsimon (zarracha o‘lchamlari 0,5 mm dan yuqori); 2) do­nador (zarra o‘lchamlari 0,5 … 10 mm gacha); 3) mayda bo‘lakli (zarra o‘lchamlari 10… 60 mm), 4) o‘rta bo‘lakli (zarra o‘lchamlari 60. ..120 mm); 5) yirik bo‘lakli (zarra o‘lchamlari 160 mm dan yuqori).