Yujno-saxalin iqtisodiyot, huquq va informatika instituti

Daromadning o'zgarishi (8a-diagramma).
Faraz qilaylik: a) daromad bir yarim barobar oshdi (150 rubl) - B.l. 2; b) daromad ikki baravar kamaydi (50 rubl) - b.l.3
o'zgarishi (8b-diagramma)
a) non ikki barobar qimmatlashdi, go‘sht narxi o‘zgarmadi - B.l.2;
b) non ikki baravar arzonlashdi, go'sht narxi o'zgarmadi - B.l.3;
v) go'sht ikki barobar qimmatlashdi, non - o'zgarmagan - B.l. 4;
d) go'sht ikki baravar arzonlashdi, non - o'zgarishsiz - b.l.5.

Grafik 8. Narxlar va daromadlarning o'zgarishi.
Ko'ramizki, tovarlar bahosi mutanosib ravishda o'zgarganda, narxlar pasayganda byudjet chizig'i o'ngga, narxlar oshishi bilan esa chapga siljiydi.¹⁶
2.2. Daromad va narx o'zgarishining iste'molga ta'siri.
Ordinalistik yondashuvga ko'ra, iste'molchi muvozanatiga byudjet chizig'i barcha erishish mumkin bo'lgan befarqlik egri chiziqlarining eng yuqori qismiga tegadigan nuqtada erishiladi (6-chizmaga qarang) . Xulosa qilish mumkinki, budjet chizig‘i daromadlar yoki narxlarning o‘zgarishi munosabati bilan o‘zgarganda, bu byudjet chizig‘i bilan befarqlik egri chiziqlarining aloqa nuqtalarida siljish hosil qiladi.
Aytaylik, daromadning ortishi kuzatildi.

Grafik 9. Daromad-iste'mol egri chizig'i Befarqlik egri chiziqlarining teginish nuqtalarini byudjet chizig'i ( EE 1, E 2 E 3) bilan bog'lab, biz daromad-iste'mol egri chizig'ini yoki turmush darajasi egri chizig'ini olamiz. Agar daromadning oshishi bilan iste'molchi A va B tovarlari iste'molini bir xil nisbatda oshirsa, u holda W egri chizig'i 45 burchak ostida to'g'ri chiziq bo'ladi. Agar xaridlar nomutanosib ravishda oshsa, egri chiziqning qiyaligi o'zgaradi. Grafikdan ko'rinib turibdiki, avvalo tez o'sish, so'ngra B tovar iste'molining kamayishi, chunki iste'molchi daromadining oshishi bilan ikkilamchi tovarlar iste'moli asosiy tovarlar iste'moliga nisbatan tezroq oshadi. . Bu qaramlikni birinchi marta nemis statistiki Ernst Engel Engel deb ataladigan egri chiziqlar yordamida ko'rsatgan. Ular birinchi navbatda oziq-ovqat mahsulotlari, keyin standart sifatdagi sanoat tovarlari va shundan keyingina yuqori sifatli tovarlar va xizmatlar bilan to'yinganligini ko'rsatadi. Standart sifatli sanoat tovarlari uchun egri chiziq o'ziga xos shaklga ega, chunki yuqori sifatli tovarlar va xizmatlar iste'moliga o'tgandan so'ng, har kuni ishlatiladigan sanoat tovarlariga talabning o'sishi kuzatiladi.

Grafik 10. Engel egri chiziqlari.
Shunday qilib, daromad-iste'mol egri chizig'idan foydalanib, daromad o'zgarishining iste'molga, shuningdek, asosiy va ikkilamchi tovarlar iste'moliga ta'sirini kuzatish mumkin.
Yuqorida aytib o'tilganidek, byudjet chizig'ining pozitsiyasiga narxlarning o'zgarishi ham ta'sir qiladi. Bir misolni ko'rib chiqing. Aytaylik, A tovarining narxi pasayadi, shuning uchun xaridor ko'proq yaxshi A sotib olishi mumkin. Bu byudjet chiziqlari bilan ko'rsatilgan NK , NK 1, NK 2. Endi, befarqlik egri chiziqlarining aloqa nuqtalarini ulash U , U 1 va . U 2 byudjet chiziqlari bilan ( P , P 1, P 2) , biz W egri chizig'ini olamiz "narx-iste'mol".

Grafik 11. Narx-iste'mol egri chizig'i
U har xil narx qiymatlariga mos keladigan barcha iste'molchi muvozanat nuqtalarini bog'laydi.
Shunday qilib, ushbu egri chiziqdan foydalanib, narxlarning bir tovarni boshqasiga nisbatan almashtirishga ta'sirini kuzatish mumkin.