Yrfb m-109 talabasi Nasimova N. Qabul qildi: dot. Oymatov R. Тoshkent-2021

BELGILAR USULI

GEOMETRIK
HARFLI
KO’RGAZMALI

Geometrik belgilar usuli.

Aylana,kvadrat,uchburchak va boshqa shu kabi geometrik shakllarga ega bo’ladi ular chizish uchun qulay leganda bo’yicha tez o’qib olinadi

Harfli belgilar usuli.

Kartada tasvirlanmoqchi bo’lgan voqea va hodisalarning nomlarini bosh harflari yoki kimyoviy belgilari bilan ifodalanadi; Foydali qazilmalardan alyuminiy Al, oltin Au, kaliy K deb yoziladi. Lekin harfli belgilarni ko’p ishlatib bo’lmaydi, chunki harflar yordamida faqat obektlarning o’rni aniqlansa ham, ularning miqdorini aniqlab bo’lmaydi.
Ko’rgazmali belgilar usuli.
Ko’rgazmali belgilar voqea va hodisalarning shakllaridan iborat bo’lib, karta o’qishini ancha osonlashtiradi, lekin bunda geometrik aniqlik uncha sezilmaydi. Bu usuldan targ’ibot va tashviqot kartalarida ko’proq foydalaniladi. Obektlar belgilarda tasvirlansa, obektni haqiqiy o’rni muayyan shaklning markazi bo’lishi kerak.

Bir joyga tegishli diagrammalar usulida tasvirlangan kartalar

Sifatli rang usuli

MIQDORLI RANG USULI

Teng chiziq (izoliniya) lar usuli bilan voqea va hodisalarning miqdor ko’rsatkichlari chiziqlar bilan tasvirlanadi. Iqlim va ob-havo kartalari shu usulda tuziladi. Bu usuldan ijtimoiy-iqtisodiy kartalar tuzishda ham foydalanilsa bo’ladi.

Teng chiziq (izoliniya) lar usuli bilan voqea va hodisalarning miqdor ko’rsatkichlari chiziqlar bilan tasvirlanadi. Iqlim va ob-havo kartalari shu usulda tuziladi. Bu usuldan ijtimoiy-iqtisodiy kartalar tuzishda ham foydalanilsa bo’ladi.

Masalan, ekinlari hosildorligi, aholi zichligi ham mazkur usulda beriladi.

Rangsiz (oq-qora) kartalarda shtrixlar ishlatilib, miqdoriy ko’rsatkichlar izoliniyalarga tirkalib qo’yiladi.

TENG CHIZIQLAR USULIDA TASVIRLANGAN IQLIM KARTASI
Nuqtalar usulidan foydalanib
davlatlar joylashgan o’rnini tasvirlash