Doimiy ishlab chiqarish ustama sarflari davrdagi 150 b. xajmidagi maxsulotga taqsimlanadi. Maxsulot birligining tannarxi zaxirala quyidagicha:
Direkt-kosting, sh.b. 6
Abzorgnen- kosting sh.b. 8
(6 sh.b. + 300 sh.b/150.b.)
Foyda va zaralar to’g’risidagi xisobot (direct-costing), shartli birliklarda.
1-Davr
2-Davr
3-Davr
Sotilgan maxsulot, birlik
1 500
1 400
1 600
Davr boshida tayyor maxsulot zaxirasi
0
0
180
Plyus Ishlab chiqarilgan maxsulotning tannarxi
900
1 020
840
Minus Oxirida tayyor maxsulot zaxirasi
0
180
60
Sotilgan maxsulot tannarxi (o‘zgaruvchi)
900
840
960
Marjinal daromad
600
560
640
Doimiy ICHUX
300
300
300
Noishlab chiqarish sarflari (ma'muriy va savdo sotish sarflari)
100
100
100
Operatsion foyda
200
160
240
Foyda va zararlar to‘grisida xisobot (absortion-costing), shartli birliklarda
1-Davr
2-Davr
3-Davr
Sotilgan maxsulot, birlik
1 500
1 400
1 600
Davr boshida tayyor maxsulot zaxirasi
0
0
240
Plyus Ishlab chiqarilgan maxsulotning tannarxi
1 200
1 360
1 120
Minus Oxirida tayyor maxsulot zaxirasi
0
240
80
Tuzatishga qadar sotilgan maxsulot tannarxi
1 200
1 120
1 280
Plyus Taqsimlanmagan ICHUX
0
203
Minus ortiqcha taqsimlangan ICHUX
(40)2
Tuzatish kiritilgach sotilgan maxsulot tannarxi
1 200
1 080
1 300
Yalpi foyda
300
320
300
Noishlab chiqarish sarflari (ma'muriy va savdo sotish sarflari)
100
100
100
Operatsion foyda
200
220
200
Foydani solishtirish
1-Davr
2-Davr
3-Davr
Abzorpshen-kosting, sh.b.
220
220
200
Direkt-kosting, sh.b.
200
160
240
Farqi
0
604
(40)5
2. Haqiqiy doimiy ICHUX 300 sh.b. Doimiy ICHUXdan 340 sh.b. maxsulotga o‘tkazilga (170 b. x 2 sh.b.). Ortiqcha taqsimlangan ICHUX-(40 sh.b.) (300 sh.b. - 340 sh.b.)
3. Xaqiqiy doimiy ICHUX 300 sh.b. Doimiy ICHUXdan 280 sh.b. maxsulotga o‘tkazilga (140 b. x 2 sh.b.). Taqsimlanmagan ICHUX - 20 sh.b. (300 sh.b. - 280 sh.b.)
4. (170 b-140 b.) x 2 sh.b./b.-60 sh.b.
5. (140 b.-160 b.) x 2 sh.b./b.-(40) sh.b.
Direct-costing
Qaror qabul qilish uchun foydali axborot bilan ta'minlaydi
Xarajatlarni o‘zgaruvchi va doimiy xarajatlarga ajratish ishlab chiqarish yoki komponentlarni xarid qilishga doir qarorlar qabul qilish uchun, maxsulot turlarini aniqlash uchun axborot olish imkonini beradi.
Foydani zaxiralar o’zgarishi ta'siridan xoli qiladi. Direct-costingdan foydalanilganda foyda mahsulotni sotish hajmiga bog’liq bo‘ladi, absortion-costingdan foydalanilganda foydaga sotilgan maxsulot hajmi ham, ishlab chiqarish hajmi ham tasir kiladi. Shu sababli direct-costing zahiralar bilan nayrang qilishga yo‘l qo‘ymaydi va menejerlar ishini baholashga juda mos keladi.
Absortion-costing:
Doimiy ishlab chiqarish xarajatlariga yetarli e'tibor beradi.
Xalqaro moliyaviy hisobot standarti (XMXS) doimiy ishlab chiqarish xarajatlarini
zahiralar qiymatiga qo‘shishni talab qiladi. Tashqi maqsadlar uchun absortion-costingdan foydalanish moliyaviy ko‘rsatkichlarni o‘z hisobotlarini XMXS bo’yicha tuzadigan boshqa kompaniyalarning ko‘rsatkichlari bilan taqqoslashni ta'minlashga imkon beradi.
Hisobotda xaddan ortiq zararlar va foydani aks ettirishdan qochish imkonini beradi
Mavsumiy biznesda zahiralarin ko’paytirish davrida direct-costingdan foydalanilganda doimiy ishlab chiqarish xarajatlari davr xarajatlariga qo‘shiladi. Shu sababli zahiralarni ko‘paytirish davrida katta zarar qayd etiladi, tovarlarni sotish davrida katta foyda qayd etiladi. Absortion-costingdan foydalanilganda zararlar va foyda ancha barobarlashadi.