Yoshlarda tadbirkorlik ko`nikmalarini shakllantirish turmush farovonligini oshirish omili. Yarmatov Sharofiddin Choriyevich Iqtisodiyot va turizm fakulteti, Iqtisodiyot va menejment kafedrasi o`qituvchisi

YOSHLARDA TADBIRKORLIK KO`NIKMALARINI SHAKLLANTIRISH TURMUSH FAROVONLIGINI OSHIRISH OMILI.

Yarmatov Sharofiddin Choriyevich

Iqtisodiyot va turizm fakulteti, Iqtisodiyot va menejment kafedrasi o`qituvchisi.

Bugungi kunda mamlakatimizda yoshlarning bilim olish va kasb-hunar o`rganishiga hukumat darajasida e`tibor berilmoqda. Amalga oshirilayotgan islohatlardan asosiy maqsad yetuk, barkamol va bilimli yoshlarni tarbiyalash va mamlakatimiz kelajagi uchun munosib hissa qo`shishdan iborat. Har qanday mamlakat o’zida mavjud bo’lgan resurslardan samarali foydalanish, o’z imkoniyatlarini namoyon etish, yuksak natijalarga erishish va bu orqali aholi turmush darajasining oshishini ta’minlashni o’z oldiga maqsad qilib qo’yadi.

Bugungi jadal rivojlanish va globallashuv jarayonida innovatsiya har qanday mamlakat oldida turgan muammolarni hal etuvchi eng muhim strategik resurslaridan biridir. Muammolarni samarali hal etish, yangi zamonaviy texnologiyalarni joriy qilish, investitsiya tizimini rivojlantirish, dunyo bozori uchun raqobatbardosh va eksportbop mahsulotlar ishdab chiqarish tashqi iqtisodiy aloqalarni barqarorlashtirish ma’lum darajada innovatsion faoliyatning rivojlanishiga bog’liq.

Prezidentimizning “2019-2021 yillarda O’zbekiston Respublikasini innovatsion rivojlantirish strategiyasini tasdiqlash to’g’risida”gi¹ farmoni mamlakatimizning bundan buyon innovatsion rivojlanish yo’li va  innovatsion iqtisodiyotga o’tishini ko’zda tutadi va bu boradagi ustuvor vazifalarni belgilab beradi. Mamlakatning xalqaro maydondagi raqobatbardosh­lilik darajasini oshirib, innovatsion jihatdan taraqqiy etishini ta’minlaydigan asosiy omil sifatida inson kapitalini rivojlantirish mazkur strategiyaning bosh maqsadi sifatida ko’rsatildi.

Inson kapitali uzoq muddatli iqtisodiy o’sish va iqtisodiyotning innovatsion rivojlanishini ta’minlovchi asosiy omillardan biri sifatida e’tirof etiladi. Chunki inson kapitali kontseptsiyasi ta’lim, fan va texnika, sog’liqni saqlash, mehnat resurslarini taqsimlash tizimini yanada rivojlantirish dasturlarini ishlab chiqish uchun mustahkam asos bo’lib xizmat qiladi.

Inson kapitali o‘z-o‘zidan yuzaga chiqmaydi, u davlat tomonidan rivojlantirilishi lozim. Xususan, ko‘pincha inson kamoloti uchun investitsiya kiritish va bu sarmoyaning boshqalarga ham tarqalishi omili inobatga olinmaydi. 

Ota-onalar o`z farzandning yoshligidayoq ko‘proq bilimga ega bo‘lishi uchun pul sarflayotgan ota-onalarni olaylik. Ular shu orqali kelajakda jinoyatchilikning kamayishi va mahbuslar sonining qisqarishi singari yanada kengroq ijtimoiy ahamiyatga ta'sir ko‘rsatayotganini e'tiborga olmaydi. 

Bugungi kunda mamlakatda kelgusi rivojlanish yo’nalishlarini to’g’ri tanlash, inson kapitalini rivojlantirish va undan foydalanishning eng ustuvor yo’nalishlarini belgilash muhim ahamiyatga ega. Bu esa rivojlanish uchun shu kabi iqtisodiy strategiyani shakllantirishga zamin yaratadi. Uning asosiy markazida esa bilim, ko’nikma, innovatsion g’oyalar to’plangan shaxs turadi.

Yuqorida ta’kidlaganimizdek innovatsion taraqqiyotga erishish uchun inson kapitalini rivojlantirish zarur. Zero inson kapitaliga kiritiladigan investitsiya kelajakda o’zining natijalarini namoyon qiladi, albatta.

Mamlakatning barqaror iqtisodiy rivojlanishini ta’minlashda tabiiy resurslardan uzluksiz foydalanish samarali yechim bo’la olmaydi. Mamlakat aholisining muntazam o’sib borishi ehtiyojlarning ortishiga sabab bo’lishini va tabiiy resurslar cheklanganligini inobatga oladigan bo’lsak, inson kapitalini rivojlantirmay turib mamlakatning kelajakdagi iqtisodiy holati qanday bo’lishini tasavvur qilish qiyin emas.

Iqtisodiy barqarorlikni ta’minlash va strategik maqsadlarga erishish uchun mavjud barcha resurslardan samarali foydalanish muhim ahamiyatga ega. Inson kapitaliga investitsiya kiritish va uni samarali yo’naltirish, ta’lim sifatini yaxshilash orqali ushbu muammolar yechimini topish mumkin bo’ladi.

“Rivojlangan mamlakatlarda ta’limning to’liq sikliga investitsiya kiritishga, ya’ni bola 3 yoshdan 22 yoshgacha bo’lgan davrda uning tarbiyasiga sarmoya sarflashga katta e’tibor beriladi. Chunki ana shu sarmoya jamiyatga 15-17 barobar miqdorda foyda keltiradi. Bizda esa bu ko’rsatkich 4 barobarni tashkil etadi. inson kapitaliga e’tiborni kuchaytirishimiz, buning uchun esa barcha imkoniyatlarni safarbar etishimiz shart... Umumiy o’rta ta’lim tizimini bugungi kun talablari asosida t ashkil etish, farzandlarimiz har tomonlama kamol topishi uchun barcha sharoitlarni yaratish lozim.”².