Yosh kimyogarlar

Kodlashtirilgan atamalar.

O’quvchilarning fikrlash qobiliyatlarini rivojlantirish maqsadida “Kodlashtirilgan atamalar” o’tkaziladi. Taklif qilinayotgan uslub qisqa muddat ichida ko’p sondagi kimyoviy atama yoki tushunchalarni topishga asoslangan bo’lib, o’quvchilarning eslash va xotirada saqlash qobiliyatlarini rivojlantirishga yordam beradi.

1. 
   Issiqlik ajralishi bilan boradigan reaksiyaning nomi:
   

E K Z O T E R M I K R E A K S I Y A

1

2

3

4

5

1

6

7

8

2

6

1

9

2

10

8

11

9

A Z O T T E M I R

9

3

4

5

5

1

7

8

6

K O K S E R I T M A

2

4

2

10

1

6

8

5

7

9

“Zukko muxlis”.

(1-bosqich)

1. 
   O’zbekistonda aholi yashaydigan qaysi punktlar qazilma boyliklar nomiga qo’yilgan?
   
2. 
   Kerosinni suvga va boshqa moddalarga aylantirid bo’ladimi?
   
3. 
   Qaysi “shakar” zaharli bo’lganligi uchun istemol qilib bo’lmaydi?
   
4. 
   Qaysi kuchsiz kislota kuchli zahar hisoblanadi?
   
5. 
   Mamlakat nomi bilan atalgan elementlar nomini toping.
   
6. 
   Birinchi o’zbek ayol kimyogari kim?
   
7. 
   Moddalarning yonishi uchun qanday uchta shart zarur hisoblanadi?
   
8. 
   Nobel mukofotiga birinchi qaysi kimyogar sazovor bo’lgan va nima uchun?
   
9. 
   Hidsiz kislorod gaziga hech narsa qo’shmay turib, uni qanday qilib hidli qilish mumkin?
   
10. 
    Qanday suvda kartoshka botmayda?
    
11. 
    Distillangan suv nima uchun ichishga yaroqsiz hisoblanadi?
    
12. 
    Yonmaydigan qaysi modda suv bilan so’ndiriladi?
    
13. 
    Dunyodagi eng yengil suyuqlik nima?
    
14. 
    Nima qilinsa qor yonadi?
    

(2-bosqich)

1. 
   1litr suvda (n.sh) 2,3 litr vodorod sulfid erigan bo’lsa, hosil bo’lgan eritmadagi vodorod sulfidning massa ulushi nechaga teng?
   
2. 
   6,2 gr natriy va kaliy qotishmasi suv bilan ishlandi. Bunda 2,24 litr vodorod ajraldi. Aralashmadagi natriyning massa ulushini aniqlang.
   
3. 
   Natriy sulfidning konsentratsiyasi 0,02mol/l bo’lgan o,5 litr eritmasini tayyorlash uchun natriy sulfat kristallogidratidan necha gram olish kerak?
   
4. 
   Rux va rux oksididan iborat aralashmaning 10,7 gram miqdorini eritish uchun 10,22%li xlorid kislota eritmasidan 100 gramm sarf bo’lgan. Aralashma tarkibini aniqlang.
   
5. 
   Havoning qanday hajmida 10¹⁰ dona azot molekulalari bo’lishi mumkin?(p=0,78)
   
6. 
   Massasi 292g natriy karbonat va natriy gidrokarbonat aralashmasi qizdirilganda massa 274g gacha kamaydi. Aralashmada natriy karbonatning massa ulushini (%) toping.
   
7. 
   Tarkibi CO+4CO₂ (n.sh) bo’lgan gazlar aralashmasining 1l.ning massasini hisoblang.
   
8. 
   Massasi jihatdan tarkibi25,3%uglerod (IV)oksid 40,2% azot va 34,5% argondan tashkil topgan aralashmaning o’rtacha molekulyar massasi qanday? Aralashmadagi tarkibiy qismlarning hajmiy ulushlarini hisoblang.
   
9. 
   Massasi 9,86g bo’lgan magniy karbonat va magniy gidrokarbonat aralashmasi mo’l miqdorda olingan xlorid kislota ta’sirida 2,7l. gaz mahsulot hosil qilingan.Reaksiya uchun olingan modda miqdorini aniqlang.
   

10. Tarkibida 1,2010²⁴ ta kislorod atomlari bo’lgan alyuminiy oksidning massasini (g) toping.

11. Hajmi 100ml (p=1,16) bo’lgan nitrat kislotaning 25%li eritmasida nechta kislorod atomi bor?

12. Hajmi 5l. bo’lgan po’lat idishda 250kPa bosim ostida 27C sharoitdagi ammiakda nechta vodorod atomi mavjud?

13. KmnO₄ bilan KClO₃ tuzining 8,06g aralashmasi parchalanganda 1,568l (n.sh) kislorod ajralib chiqgan. Reaksiya uchun olingan aralashmaning massa (g) tarkibini aniqlang.

14. 45 g CaCO₃ parchalanganda 17,3 g qattiq qoldiq hosil bo’lgan. CaCO₃ning necha foizi parchalanganini va qattiq qoldiqning tarkibini aniqlang.

15. N.sh.da N₂ va CO₂ gazlari aralashmaning 16,8 l massasi 29g ni tashkil etsa, aralashmadagi har bir gazning massasini (g) hisoblang.

(3-bosqich)

1.Konsentratsiyasi 25% bo’lgan eritma tayyorlash uchun bariy xloridning 300g 15% li eritmasi qanday massaligi (g) bariy xloriddan qancha (g) qo’shish kerak?

A)32 B)40 S)25 D)20 E)50

2. 0,5 M li alyuminiy sulfat eritmasida SO₂^-2 ionining molyar konsentratsiyasi nechaga teng?

A)1,0 B)1,5 S)2,0 D)2,5 E)3,0

3. Azot olish reaksiyasi tenglamasidagi Fe+KNO₃->N₂+Fe₂O₃+K₂O koeffitsientlar yig’indisini hisoblang.

A)27 B)28 C)30 D)25 E)26

4. Odam organizmidagi uchta elementning massa ulushlari quyidagicha: kislorod-65%, uglerod-18% va vodorod-10%. Organizmdagi element atomlari sonining ortib borish tartibini aniqlang.

A)H,C,O B) C,H,O S)H,O,C D) O,C,H E) C,O,H

5. 23⁰ C va 1000 Pa bosimda hajmi 22,4 l bo’lgan gazning n.sh.dagi hajmini (l) hisoblang.

A)5,04 B)4,04 S)3,04 D)2,04 E)1,04

6. Tabiiy shifobaxsh suvlar tarkibida Fe⁺² ionlari mavjud bo’lib, ularning 1 l suvdagi miqdori 100 mg ni tashkil etadi. 100 ml suvdagi ionlari sonini toping.

A) 1,075 x 10²⁰ B) 2,075 x 10²⁰ S) 6,02 x 10²⁰

D) 2,03 x 10²⁰ E) 12,04 x 10²⁰

7. Dengiz suvlarining 1 l tarkibida 1,27 g magniy ionlari bo’lishi aniqlangan bo’lsa, 100 ml dengiz suvidagi Mg⁺² ionlari sonini toping.

A)2,18 x 10²¹ B)3,18 x 10²¹ S)3,18 x 10²² D) 3,18 x 10²³ E) 2,18 x 10²³

8. Odam organizmining (o’rtacha massasi 70 kg) 2% ini kalsiy tashkil etib, uning 99% miqdori suyak va tishlar tarkibini tashkil etadi. Suyak va tishlar tarkibidagi kalsiy ionlarining sonini toping.

A) 1,77 x 10²⁵ B)2,1 x 10²⁵ S)1,77 x 10²⁶ D)3,3 x 10²³ E)7,17 x 10²⁵

9. Ozonning necha grammida 2,71 x 10²⁴ dona kislorod atomlari bo’ladi?

A)72 B) 60,2 S)48 D) 64 E)80

10. Bir choy qoshiq (5) suvda qancha suv molekulasi bor?

A)3,01 x 10²³ B) 1,67 x 10²³ S) 1,67 x 10²⁶ D)1,67 x 10²⁴ E) 6,02 x 10²⁴

11. 6,5 g uch valentli metallning gidroksidi nitrat kislota bilan reaksiyada uning 17,75 g nitratiga aylanadi. Metallni aniqlang.

A) xrom B) temir S) indiy D)alyuminiy E)kobalt

12. 35,8 g marganes (II) nitratidagi modda miqdori necha mol?

A) 0,2 B) 0,3 S) 3,2 D)5

13. 17,92 l (n.sh) karbonat angidrididagi kislorod atomlari sonini ko’rsating.

A) 2,4010²³ B) 4,8010²³ S) 9,6010²³ D)1,92010²⁴

14.Quyidagi muvozanatning silshishiga qaysi omillar ta’sir etmaydi?

N₂ + O₂ <=>NO-180,7 kj

A)Temperatura va bosim; B) Bosim va katalizator; S) Azot konsentratsiyasining kamayishi; D) Temperatura va katalizator.

15. Uglerod (II) oksidi qanday xususiyatga ega?

1) gaz; 2) qattiq modda; 3) rangsiz; 4) sariq rangli; 5) zaharli; 6) suvda oz eriydi.

A) 1, 3,5,6 B) 1,2,4,6 S) 2,3,5,6 D) 2,4,5,6

16. Quyidagi moddalardan qaysilari gidrolizga uchramaydi?

1) kaliy nitrit; 2) natriy nitrit; 3) litiy sulfat; 4) mis (II) xlorid; 5) kaliy sianid;

A) 3,4 B) 1,4,5 S) 1,2,5 D) 2,3

17. 6,8 g ammiakdan ammoniy sulfat olish uchun 60% li sulfat kislota eritmasidan qancha miqdorda olish kerak?

A) 32,66 B) 19,6 S) 65,32 D) 39,2

18. Massasi 50 gr bo’lgan kalsiy karbonat bilan kalsiy oksid aralashmasini to’la parchalanganda 2,24 l (n,sh) gaz mahsuloti ajtalib chiqsa, boshlang’ich aralashmadagi kalsiy karbonat massa ulushini toping.

A) 0,25 B) 0,15 S) 0,20 D) 0,30

19. KMnO₄ + H₂SO₄ + FeSO₄ -> …reaksiyaning molekulyar tenglamasidagi koeffitsientlar yig’indisi nechaga teng?

A) 15 B) 22 S) 29 D) 36

20. Qaysi elementning nitrati parchalanganda u azot (IV) oksid, metall va kislorodga ajraladi?

1) Ag; 2) Al; 3)Mg; 4) Hg; 5) Zn; 6) Ca;

A) 2,5,6 B) 4,5,6 C) 1,3,4 D) 1,4,6

“Evrika”

(Test topshirig’ining ikkinchi ko’rinishi.)

Maqsad:”Asoslar” mavzusini mustahkamlash va sinash.

O’quvchining vazifasi: To’g’ri javobni topib kalitida turgan harflarni ketma-ket joylashtiring. O’qituvchingizga e’lon qiling.

O’qituvchining vazifasi: O’quvchi tomonidan e’lon qilingan so’zni eshitib o’ziniki bilan taqqoslab to’g’ri yoki noto’g’riligini aytish. Agar javob to’g’ri kelmasa o’quvchiga ishni davom ettirish taklifi beriladi. Quyidagi jadval komptuter xotirasida yuklangan bo’ladi. O’quvchi ekranga qarab to’g’ri javobning kalitini daftariga yozib oladi.

Mavzu: Asoslar.

	Natriy gidrooksid	Kaliy gidrooksid	Kalsiy gidrooksid	Magniy gidrooksid
NaOH	A	T	O	M
KOH	D	S	O	Q
Ca(OH)2	F	T	O	R
Mg(OH)2	N	R	M	S

Javob: Asos.