Yosh futbolchilarni tayyorlashning

Boshlang’ich iqtisoslik bosqichida testlar natijalari baxolar graduslari

Testlar va ko’rsatkichlar	Mashgulot boshlanguniga qadar (10 yosh)			Bir yillik mashg’ulotdan so’ng (11 yosh)			Ikki yillik mashg’ulotdan so’ng (12 yosh)
30 m ga yugurish	Yahshi, qoniqarli, qoniqarsiz			Yahshi, qoniqarli, qoniqarsiz			Yahshi, qoniqarli, qoniqarsiz
	3.3-5.5	5.6-5.8	5.9-6.1	5.0-5.2	5.3-5.6	5.7-5.9	5.0-5.2	5.3-5.5	5.6-5.8
Samaradorlik	31-34	30-26	25-22	36-33	32-28	27-24	40-37	36-31	30-27
Umumiy epchillik kompleksi	23-24.5	25-27	27.5-29	21-23	23.5-25.5	26-28	20-21	21.5-23	23.5-25
5 ta doirani aldab o’tish	10.5-12	12.1-13	14-15.7	9.8-10.7	10.8-12.4	12.5-13.5	8.6-9.6	9.7-10.8	10.9-12
O’yinni idrok etish	4	3	2	4	3	2	4	3	2
O’yinda shiddatlilik	4	3	2	4	3	2	4	3	2

Ilova: alohida ko’rsatkich bo’yicha natijalar “4” gradatsiyasidan oshiq bo’lsa, “5” baho qo’yiladi, agar “2” gradatsiyadan kam bo’lsa, “2” baho qo’yiladi.

2-jadval

Natijalar o’sishini baholash

5. 
   chidamlilikni baholash 300 metrga yugurish bilan amalgam oshiriladi.
   
6. 
   o’yin faoliyatini baholashda psihologik va fiziologik tadqiqotlarda qo’llaniladigan usullardan foydalaniladi. O’rtacha natija 10-12 urunishdan keyin aniqlanadi.
   

86. 
    O’sish sur’atini qanday baholash mumkin?
    
87. 
    Buning uchun birinchi bosqichdan so’ng, tanlab olingan bolalarni ko’rsatgan natijalarini qo’shimcha testlash lozim.
    
88. 
    So’ng oltita test natijalari orqali bolalar yigindisi hisoblanadi. Keyinchalik bir, ikki yillik mashg’ulotlardan so’ng taqdim etilayotgan mashqlar kompleksi orqali testlash o’tkaziladi va yana ballar yig’indisi aniqlanadi.
    
89. 
    Baholash meyorlari jadvalda ko’rsatilgan.
    
90. 
    O’sish templari yig’ilgan bolalarning farqiga qarab mashg’ulotlardan oldin va mashg’ulotlardan bir ikki yil so’ng aniqlanadi. Sport takomillashtiruviqa qiyinchiliklarga duch kelayotgan bolalar ko’pincha ruhiy tomondan kuchliroq bo’ladi. Shuning uchun murabbiy tomonidan ularning mehnatsevarligi va tirishqoqligiga katta e’tibor berish talab etiladi.
    
91. 
    Qobilyatli bolalarni tanlab olish – bu qilingan ishni yarmi, holos. Qobilyatni aniqlab, uni to’g’ri rivojlantirish va shakllantirish lozim.
    
92. 
    
93. 
    
94. 
    II-BOB. Tadqiqotning tashkil etilishi va uslublari.
    
95. 
    2.1.Pedagogik sinov-tajriba o`tkazish.
    
96. 
    O’quvchilarning sinf o`quvchilarining jismoniy tayyorgarligini oshirish, ularning jinsiga, yoshiga, jismoniy rivojlanishiga va tayyorgarligiga qarab aniqlandi. O’quvchilarning jismoniy tarbiyasi vositalariga jismoniy tarbiya darslari, maktab o`quv kun tartibidagi sog’lomlashtirish tadbirlari, sinfdan va maktabdan tashqari olib boriladigan mashg’ulotlar, harakatli va milliy sport o`yinlari va boshqalar kiradi.
    
97. 
    Yuqoridagi ko`rsatilgan vazifalarni amalga oshirish uchun Andijon shaxar
    
98. 
    Sho‘rbuloq futbol maktabi pedagogik sinov-tajriba ishlari olib borildi. Sinovtajriba sinfida o`quvchilar bilan jismoniy tarbiya darsi, o`quv kun tartibidagi sog’lomlashtirish tadbirlari, ochiq havodagi harakatli o`yinlar, sport va umumiy jismoniy tayyorgarlik bo`yicha to`garak ishlari o`quvchilar harakat faolligini oshirishga qaratilgan tarzda o`tkazildi.
    
99. 
    Nazorat sinfida o`quvchilarining jismoniy tarbiya darslari dars jadvali asosida o’quvchilarningh sinf jismoniy tarbiya dasturiga suyangan holda o`tkazildi. Sinov-tajriba o`tkazuvchi shaxs tomonidan nazorat sinfida jismoniy tarbiya darsiga hech qanday o`zgartirishlar va ta`sir ko`rsatilmagan.
    
100. 
     
101. 
     2.2. Yosh futbolchilarning jismoniy rivojlanishini aniqlash O’quvchilarning jismoniy rivojlanishi antropometrik ko`rsatkichlar orqali aniqlandi. Bu ko`rsatkichlar quyidagilardan iboratdir:
     
102. 
     Gavda uzunligi (sm);
     
103. 
     Gavda og’irligi (kg);
     

2. 
   Ko`krak qafasining kengligi (tinch holatda, sm);
   
3. 
   O`ng va chap qo`l kuchlarining ko`rsatkichlari (dinamometr yordamida, kg);
   
4. 
   O`pkaning tiriklik sig’imi (spirometr yordamida, ml).
   

104. 
     
105. 
     2.3. Yosh futbolchilarning jismoniy chidamliligi va tayyorgarligini aniqlash
     
106. 
     3- jadvali
     

     №	Testlar
     1.	30 metrga yugurish. (sekund)
     2.	30 metrga to‘p bilan yugurish (sekund)
     3.	Yuqoriga o‘rindan turib sakrash. (metr)
     4.	Uzunlikka o‘rindan turib sakrash. (metr)
     5.	5x30 metrga moksimon to‘p bilan yugurish (sekund)
     6.	Oyoq yoni bilan zarba berish. (marta)
     7.	Zangliriniy (sekunt)
     	Shug‘ullanuvchilar soni:

107. 
     
108. 
     
109. 
     
110. 
     III-bob. Futbolchilarni tanlashda texnik va taktik tayyorgarlikni ahamiyati.
     
111. 
     3.1 Yosh futbolchilarni tanlash
     
112. 
     Yosh, kelajagi porloq futbolchilarni tayyorlash kamayib ketganligini sabablaridan biri BO’SM, mahsus sinflar va tayyorgarlik guruhlari rahbarlari tomonidan bolalarning iqtisosli ravishda futbol bilan shug’ullanish uchun tanlab olinayotganligi hamda tanlash uslubiyatida bilishning sayozligidir.
     
113. 
     Yuqori sport natijasiga hamma ham erishavermaydi. O’zbek va chet elda yuqori natijalarga erishgan futbolchilar biografiyasi bilan tanishsak (Pele, Maradona, G.Krasnitskiy, A. Abduraimov, M.An, V.Ffyodrov, M.Qosimov) shuni bilamizki, ular yoshlik davrida o’z tengdoshlaridan o’z qobilyatlari bilan ajiralib turishgan.
     
114. 
     Futbolchilarni tanlash oquv-mashg’ulot jarayonining muhim va uzviy qismidir, chunki u sport tayyorgarligining asosiy vazifasini hal etishga – yuqori sport natijalariga erishishga yordam beradi.
     
115. 
     Futbolda tanlash faqat natijalarning ancha yuqori darajada bo’lishiga emas, balki shug’ullanuvchilarning bir hil tarkibda bo’lishini ham ta’minlaydi, bu esa o’qitish o’rgatish natijalariga ijobiy ta’sir etadi. Tanlashga yetarlicha baho bermaslik yoki uning uslublarini mukammal bo’lmasligi, odatda tuzatib bo;lmaydigan zarar keltiradi. Ko’pchilik bolalarning bolalar – o’smirlar sport maktablarini tashlab ketishi (bu o’qitishning turli bosqichlarida sodir bo’ladi) bunga misol bo’la oladi.
     
116. 
     Sportchilarni tanlashdagi malakasizlikning asosiy sababi-sportchining o’qishda, mashg’ulot va musobaqada o’sishiga sabab bo’ladigan shahsiy sifat va hususiyatlar kompleksi haqidagi bilimning yetarli emaskigi.
     
117. 
     Sport faoliyati qanchalik murakkab bo’lsa, sportchi psihologik va harakat funksiyalarining zaruruy kompleksini tashkil etuvchi variantlar shunchalik ko’p bo’ladi. Shu nuqtai nazardan futbol alohida o’rin egallaydi, chunki bu sport turidagi muvoffaqiyat bevosita sheriklarning birgalikda harakat qilish (o’ynash) sistemasiga bog’liq. Bunda shqhsning turki hil sifatlari va hislatlari ustun bo’lgan kishilar ayniqsa yaqqol ajiralib turadilar. Shuning uchun futbolda tanlash masalasi birinchi navbatda, bolalar shahsini va ularning butun sifatlari hamda hislatlarini o’rganish bilan bog’liq.
     
118.