Yorug‘likning sinishi. Yassi parallel plastinka, prizmalarda yorug‘likning

d va f kattaliklar ham ma’lum qonuniyatlarga bo‘ysunadi:
d > 0 va f > 0 - haqiqiy buyum va tasvir uchun (agar yorug‘lik manbai haqiqiy);
d<0 va f <0 - mavhum manba va tasvir uchun.
115-rasm uchun: F > 0 (yig‘uvchi linza), d=3F >0 (haqiqiy buyum).
Yupqa linza formulasidan:

bundan ko‘rinadiki tasvir haqiqiy.
4.24–rasmda, F<0 (sochuvchi linza), d=2F>0 (haqiqiy buyum),

bundan ko‘rinadiki tasvir mavhum.
Tasvirning chiziqli o‘lchami jismning linzaga nisbatan joylashishiga bog‘liq. Linzalarning chiziqli kattalashtirishi Г deb tasvir h chiziqli o‘lchamining buyum chiziqli h o‘lchamiga nisbatiga aytiladi.
Sferik ko‘zgu uchun h kattalikning ishorasi tasvir to‘g‘ri bo‘lsa – musbat, teskari bo‘lsa – manfiy bo‘ladi. h kattalik hamisha musbat hisoblanadi. Shuning uchun to‘g‘ri tasvirda Г > 0, teskari tasvirda Г< 0. 4.23- va 4.24-rasmlardan yupqa linzalar uchun uchburchaklarning o‘xshashligidan foydalanib chiziqli kattalashtirish quyidagicha topiladi:

4.23-rasmdan yig‘uvchi linza uchun:

bundan

tasvir teskari va ikki marta kichraygan.
4.24-rasmdan sochuvchi linza uchun:

bundan

tasvir to‘g‘ri va uch marta kichraygan.
Linzalarning optik kuchlari sferik sirtlarning egrilik raduslari R₁ va R₂ ga hamda linza tayyorlangan materialning sindirish ko‘rsatkichi n ga bog‘liq bo‘ladi. Shuning uchun quyidagi formulani yozish mumkin:

(4