Yorug’likning dispersiyasi. Anamal va narmal dispersiya. Yorug’likning dispersiyasining klassik elektron nazariyalari Reja

. (5.5)

-koeffitsiyent eritma konsentrasiyasiga bog‘liq emas degan tasdiq Beyer qonuni deb ataladi. Bu qonun har bir molekulaning xususiyatini unga qo‘shni molekulalarning mavjudligi o‘zgartirmagandagina bajariladi. Yuqori konsentratsiyali eritmalarda molekulalarning o‘zaro ta’sirlari sezilarli bo‘ladi va unda Beyer qonuni bajarilmay qoladi. Bu qonun bajarilgan hollarda (5.5) munosabat yorug‘likning eritmada yutilish darajasiga qarab eritma konsentratsiyasini aniqlash imkoniyatini beradi.

Yuqori konsentratsiyali eritmalarda Beyer qonunidan chetlanish mavjud.

2. Yorug‘lik dispersiyasi

Yorug‘lik dastasi uch yoqli prizmadan o‘tayotganda, nur prizma asosiga tomon og‘adi. Ammo bu yorug‘lik oq yorug‘lik dastasi bo‘lsa, u, prizmadan o‘tgandan so‘ng, og‘ibgina qolmay, balki uni prizma moddasi rangli dastalarga ham ajratadi. Bu hodisa yorug‘lik dispersiyasi deb ataladi. Buni birinchi marta 1666 yilda Isaak Nyuton optika sohasida qilgan bir qancha ajoyib tajribalarida tekshirgan edi (5.3.-rasm).