Yorug‘lik nurlarining shaffof bo‘lmagan to‘siqlaridan egilib o‘tib geometrik soya sohasiga o‘tish hodisasiga, difraksiya deb ataladi. Difraksiya so‘zi lotincha «difraksio»



Download 0,51 Mb.
Pdf ko'rish
bet1/8
Sana31.05.2022
Hajmi0,51 Mb.
#622591
  1   2   3   4   5   6   7   8
Bog'liq
Yorug`lik difraksiyasi (1)



Yorug‘lik difraksiyasi.
Gyuygens – Frenel prinsipi 
Yorug‘lik nurlarining shaffof bo‘lmagan to‘siqlaridan egilib o‘tib geometrik soya sohasiga o‘tish 
hodisasiga, difraksiya deb ataladi.
Difraksiya so‘zi lotincha «difraksio», «egilib o‘tish» ma’nosini beradi. 
Difraksiya hodisasini kuzatish uchun quyidagi tajribani qilaylik. 
M
dan tarqalayotgan monoxromatik yorug‘lik nurining yo‘liga 
disk shaklidagi 
T
to‘siq joylashtiraylik (1– rasm). Nur to‘g‘ri 
chiziq bilan tarqalgani uchun 
T
to‘siqning 
E
ekrandagi soyasi – 
doira shaklidagi qorong‘i soha kuzatilishi kerak. Lekin to‘siqdan
ekrangacha masofa to‘siq o‘lchamidan ko‘p marta katta bo‘lgan 
holda ekranda ketma-ket joylashgan yorug‘ va qorong‘i 
konsentrik halqalar kuzatiladi (1–rasm). 
Gyuygens prinsipiga 
asosan
, bu hodisa quyidagicha tushuntiriladi: 
to‘lqin frontining 
har bir nuqtasini ikkilamchi to‘lqinlarning manbalari deb 
hisoblash 
mumkin

Frenel 
esa 
Gyuygens 
prinsipini 
takomillashtirib, 
bu ikkilamchi to‘lqinlarning manbalarini kogerent manbalar deb va fazoning ixtiyoriy 
nuqtasidagi 
tebranishi 
bu 
nuqtaga 
yetib 
kelgan 
ikkilamchi 
kogerent 
to‘lqinlar 
interferensiyalashishining natijasi deb
qarash lozim, degan fikrni berdi. Bu 
prinsipni Gyuygens – 
Frenel prinsipi
deb yuritila boshlandi.
Difraksiya hodisalari ikki sinfga bo‘linadi. To‘siqqa tushayotgan nurlar parallel dastasini hosil 
qilgan va difraksion manzara manbadan cheskizlikda mujassamlashgan holdagi difraksiyalarni 
Fraungofer tekshirgan. 

Download 0,51 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
  1   2   3   4   5   6   7   8




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish