Yorug’lik diodlarini volt – amper xarakteristikasini olish Ishning maqsadi

3. Nazariy asoslari
Butun zamonaviy elektronika yarim o’tkazgichli elementlarga asoslangan. Yarim o’tkazgichli diodlar bunday asboblarning eng soddasidir. Ular bir kristallda yonma-yon joylashgan n- va p- tipli o’tkazuvchanlikli sohalardan (p-n o’tishdan) iboratdir. O’tkazuvchanlik tipi har xil bo’lgan sohalar tutashgan sohada zaryad tashuvchilarning bir birlarini tutib qolishi (neytrallashi) kuzatiladi va “zaryad tashuvchilarga kambag’allashgan” soha deb ataluvchi soha paydo bo’ladi. Bu sohadan ma’lum yo’nalishdagi maydon ta’sirida elektronlar yoki kovaklar chiqib ketganida soha kengligi ortadi. Bunday maydon yo’nalishi “teskari maydon” yo’nalishi deyiladi. Agar maydon yo’nalishini “to’g’ri maydon” deb ataluvchi teskari tomonga o’zgartirsak zaryad tashuvchilarning kambag’allashgan sohaga harakati boshlanadi va p-n o’tish or’qali elektr toki o’ta boshlaydi.
Mazkur tajribada infraqizil, qizil, sariq va yashil yo’rug’lik diodlarining o’ziga xosliklari solishtirib ko’riladi.
Asbob uskunalar

A4 o’lchamli DIN uyali rastrli panel	1 dona	57674
Rezistor 100 Ом, 2 Вт	1 dona	57732
LED-diod, yashil	1 dona	578 57
LED- diod, sariq	1 dona	578 47
LED- diod, qizil	1 dona	578 48
LED- diod, infraqizil	1 dona	578 49
Ta’minlash manbai 0...12 В/ 3A	1 dona	5214855
Multimetr LDanalog 20	2 dona	531120
Kabellar jufti 50 sm, qizil/ko’k	2 dona	50145
Ulash kabeli 100 sm qizil	1 dona	500441

Tajriba qurilmasi

Tajribani o’tkazish tartibi
Rasmda ko’rsatilgan qurilmani yig’ing. Yashil yo’rug’lik diodini musbat qutbdan manfiy qutb tomon yo’nalishda (tok yo’nalishi bo’yicha), dioddagi uchburchak ko’rsatkich yo’nalishi bo’yicha o’rnating. Multimetrning ulanish qutblariga va o’lchash chegarasiga e’tibor qiling.
U kuchlanishni 0 V dan o’shirib borib, tok kuchini kuzating. Diod orqali o’tuvchi tok 30 mA dan ozshmasligi kerak.
U kuchlanish va I tok kuchining turli qiymatlari bilan jadvalning birinchi ikkita ustunini to’ldiring.
Tajribani qolgan boshqa rangdagi yo’rug’lik diodlari bilan ham takrorlang va jadvalning qo’lgan ustunlarini ham to’ldiring.
O’lchash namunalari
Jadval: Yo’rug’lik diodlarining volt-amper tavsifnomasi uchun kuchlanish va tok kuchi qiymatlari.

Yashil (578 57)			Sariq (578 47)			Qizil (578 48)			Infraqizil (578 49)