Yoqubjonova nigora abdusamatovnaning

Mavzuning  o‘rganilishi  darajasi.  Turkiyshunoslikda    sifat  turkumiga  oid 

so„zlarning  o„rganilishi  o„ziga  xos tarixga  ega.  N.K.Dmitriyev,  A.P.Yakubinskiy, 

L.N.Xaritonov,  N.F.Katanov,  P.M.Melioranskiy,  M.A.Kazembek,  A.N.Kononov, 

A.M.Shcherbak,  S.N.Ivanov,  P.I.Kuznesov,  T.I.Grunin  singari  turkiyshunos 

olimlar sifatlarning o„ziga xos grammatik kategoriyalarga ega ekanligi, yasalish va 

---

6 

 

otlashish  xususiyati,  gap  tarkibidagi  sintaktik  vazifasi  haqida  muhim  fikr-

mulohazalarni bildirganlar.

2

 

O„tgan  asrning  20-yillarida  o„zbek  tili  masalalariga  bag‟ishlangan 

M.M.Faxriddinovning «Turkcha qoida» (1913), Elbekning «Bitik yo‟llari» (1919), 

«Yozuv  yo„llari»  (1921),  Shorasul  Zunnunning  «O„zbekcha  qoidalar»  (1925), 

Munavvar Qori, Qayum Ramazon, Shorasul Zunnunning «O‟zbekcha til saboqligi» 

(1925), Ye.D.Polivanovning  «Kratkaya  grammatika o„zbekskogo  yazыka»  (1926) 

kabi  bir  qator  darslik  va  qo„llanmalari  nashr  etilgan  bo„lib,  ularda  boshqa  so„z 

turkumlari qatori sifat turkumiga oid so„zlarning grammatik belgilari haqida ham 

fikrlar bayon qilingan edi.  

Madaniyatimiz  tarixidagi  buyuk  siymolardan  biri  Abdurauf    Fitratning  ilmiy 

merosida tilshunoslikka oid asarlar ham salmoqli o„rin egallaydi. Shunisi diqqatga 

sazovorki,  Fitrat  birinchilardan  bo„lib  o„zbek  tili  grammatikasini  yaratishga 

kirishgan  olim  edi.  Uning  «Sarf»  (1925-1930)  asarida  o„zbek  tili  morfologiyasi, 

jumladan, sifat so„z turkumi haqida bahs yuritiladi. Bu asarda sifatlar dastlab tub 

va yasamalik darajasiga ko„ra ikki guruhga ajratiladi, sifatlarning yasalishi va bir 

qancha sifat yasovchi qo„shimchalar haqida ma‟lumot beriladi.