Yoqubjonova nigora abdusamatovnaning

    Soʻroq  sifatlari  (soru  sifatlari)  predmetlarni  soʻroq  shaklida  ifodalaydi: 

kaç gün, hangi tarla, ne yazik, nasil iş, nice mutlu yillar, neredeki ev, kaçinci sınif, 

kaçar kisi, nelik kumaş kabi.

23

  

Kaç  soʻroq  sifati  predmetning  miqdorini  soʻroq  shaklida    ifodalaydi:  kaç 

(kişi), kaç (kuruş) kahi. 

24

 

Hangi soʻroq sifati predmetning qaysi predmet, bir xildagi predmetlar ichidan 

aynan  qaysi  biri  ekanligini  soʻrovchi  sifatdir:  hangi  (gün),  hangi  (kiz),  hangi  (iş) 

kabi. Ne soʻroq sifati predmetning holatini soʻrovchi sifat boʻlib hangi ma‟nosida 

keladi: ne (gün), ne (zaman), ne (vakit), ne (iş kabi. Ba‟zan esa soʻroq ma‟nosida 

kuchaytiruvni ifodalab keladi: ne (güzel), ne (çabuk), ne (mutlu), ne (iyi) kabi. Bu 

birikmalarda qoʻllanilgan ne soʻroq sifati çok soʻzining ham sinonimi hisoblanadi. 

Koʻmakchili  birikma  shaklidagi  kuchaytiruv  ma‟nosini  ifodalovchi  murakkab 

soʻroq  sifatlari  ham    qoʻllanadi:  ne  asil,  ne  gibi,  ne  kadar,  ne  biçim  kabi.  Nasil 

                                                           

23

 Z.Xudoyberganova, X.Hamidov. Turk tili nazariy grammatikasi. - Toshkent: Tafakkur bo„stoni, 2015. - B.49. 

24

 Andreas Tietze. Türkiye Türkçesi Luğati. -Istanbul., 2002. – B.233 

---

21 

 

soʻroq  sifati  predmetni  soʻrovchi,    ne  va  asil  soʻzlarining  qoʻshilishidan  yuzaga 

kelgan: nasil (adam), nasil (yer) kabi.  

Nasil sifati gapda kesim vazifasida keladi: Hava nasil? Fiyatlar nasil? kabi. 

Nice  soʻroq  sifati  qadimdan  bugungacha  yetib  kelgan,  hozirda  kaç  va  hangi 

ma‟nosida,  asosan,  shevalarda  saqlanib  qolgan:  nice  yil  (kaç  yil),  nice  Ahmet 

(hangi  Ahmet)  kabi.  Ushbu  sifat  hozirgi  paytda  turk  adabiy  tilida  juda  kam 

qo„llanadigan  noaniq  sifatdir:  nice  insan,  nice  mutlu  yillar  kabi.  Bunday 

qoʻllanishda ko„p, qancha qancha  ma‟nosidagi tilak ifodalanadi: nice bayramlara, 

nice  mutlu  yillara  kabi.  O„rin-payt  kelishigi  qoʻshimchasi  (-de)  va  oidlik 

qoʻshimchasin  (-ki)  vositasida  yuzaga  kelgan  neredeki  soʻroq  sifati  predmetning 

oʻrnini soʻrovchi soʻzdir: neredeki (yol), neredeki (kiz) kabi.  

O„zbek tilida soru sifatlari ( hangi, ne kadar,necil, kaç) so„roq olmoshlariga 

(qaysi, na qadar, qancha, qanday,) to„g„ri keladi. Qanday kitob olding?  Nacil bir 

kitab alding?