- E = U - E . Bu tenglamadagi EjuAa kichik va doimiy boMganligi uchun - E = U
boiadi. Agar anodning sirt yuzasi juda kichik (mikroelektrod) bo‘lsa, E =U+E^ bo‘ladi.
P o l y a r o g r a m m a l a r . Polyarogramma tok kuchi-potensial
bog’liqligining chizma tasviri bo‘lib, u chizmada ifodalangan. Shuni
ta’kidlash lozimki, polyarografiyada mikroelektrod ko‘pincha katod
vazifasini o‘tasa-da, qulayhk uchun voltamper egri chizigi musbat sohada
chiziladi. Tekshiriladigan modda polyarogrammasidagi keskin ko‘tarilish
(1)polyarografik to ‘Iqin deyiladi. U tekshiriladigan moddaning qaytarilishigato‘g‘ri keladi.
Polyarogrammalarda, ko'pincha, turli xil maksimumlar b o ‘ladi (23.3-
chizma). Maksimumlaming hosil boMishi tahlilga xalaqit beradi, chunki
ular diffuzion tok va yarim to'lqin potensialini siljitadi.
Maksimumlar birinchi va ikkinchi turlarga boMinib, ulaming paydo
boii.shi haqida har xil fikrlar mavjud. Geyrovskiy va Ilkovichlarning
fikricha, voltamper egri chizig‘idagi birinchi tur maksimumning paydo
b o ‘lishiga sabab, simob tomchisi sirtida ionlarning adsorbilanishidir.
Simob tomchisi sirtida, eng avvalo, aniqlanadigan modda adsorbilanadi.
Elektroliz boshlanishida ionlarning adsorbsiya tezligi razryad tezligidan
katta b o ia d i, natijada simobning sirtida depolyarizatorning ortiqcha
konsentratsiyasi yuzaga keladi. lining razryadi oqibatida tok kuchining
qiymati to ‘yingan tokning qiymatidan katta bo'lib qoladi.
ionning razryad tezligi adsorbsiya tezligidan ortganida
kuchlanishning berilgan qiymatida simob sirtida qaytariladigan
moddaning miqdori kamayadi. Bu vaqtda tok kuchi keskin tushib,
to‘yingan tokka tenglashadi. Simob tomchisida modda
adsorbilanishining sababi, unga kuchlanish berilganda tomchi
sirtining turlicha elektr maydoniga ega boMishidir. Bu elektr maydoni
suvning dipol momentini o'zgartiradi va suv dipollari tomchini suv
qavati bilan qurshab oladi, ushbu qavat yangi ionlarning tomchida
adsorbilanishiga xalaqit beradi.
Maksimumlarning paydo boMishi haqida Frumkin, Antveyler,
Kryukova va boshqalar ham o ‘z qarashlarini bayon etishgan. Ularning
kuzatishlaricha, bu jarayonda simob tomchisi sirtidagi tangensial
harakat katta ahamiyatga ega. Bu harakat eritmaning aralashishini va
depolyarizatorning eiektrodga kelishini kuchaytiradi.
Ikkinchi tur maksimumlar simob tomchisining deformatsiyasi
natijasida kelib chiqadi. Tomchining o ‘sish jarayonida simob oqimi
tomchining ichki qavati bo'ylab harakatlanadi. Sirt taranglik tufayli
bu oqim tomchidan chiqolmaydi, u tomchi sirtidan qaytib, uning ichida
uyum hosil qiladi. Uyum tufayli simob tomchisining sirti harakatga
keladi va u tomchi atrofidagi suyuqlikni harakatlantiradi. Bu hodisa
polyarogrammaning qariyb hamma sohalarida kuzatiladi.
Do'stlaringiz bilan baham: |