Yo`ldoshev Xursandning

Kogerent to’lqinlarni - kogerent manbalar sochadi. Ammo tabiatdagi barcha yorug’lik manbalari o’zaro kogerent bo’lmaydi. SHu sababli birinchi marta yorug’lik interferensiyasini kuzatish uchun sun’iy usuldan foydalanganlar, ya’ni bir manbadan chiqayotgan yorug’likni ko’zgu, linza yordamida yoki boshqa usulda ikkiga ajratib, so’ng uchrattirganlar. Bunday usuldan Frenel, YUng, Lloyf, Bete, R. Pol kabi olimlar foydalanganlar. Misol tariqasida YUng sxemasini ko’ramiz.
T.YUng bir tirqishdan tarqalayotgan yorug’lik yo’liga ikki tirqishli to’siq qo’ydi. Natijada to’siqdan so’ng yorug’lik ikki mustaqil dasta sifatida tarqaladi. Bu ikki yorug’lik bir manbadan chiqayotgan bo’lgani uchun o’zaro kogerent bo’ladi va ekranda interferensiya maksimumlari va minimumlari kuzatiladi.

Qisman kogerentlik - vaqt va fazoviy kogerentlik
Hozirgina kiritilgan atamalar bilan, kirish eksperimentidagi ikkita sham alangasi deyarli butunlay mos kelmaydigan yoki juda zaif qisman kogerent yorug'lik manbalari sifatida tavsiflanishi mumkin. Shu sababli, biz ushbu tajribaning biron bir joyida interferentsiya naqshini kuzata olmadik.
Agar biz bitta alangani (odatda o'z-o'zidan chiqaradigan yorug'lik manbasini) o'z-o'zidan ko'rib chiqsak, natijada u chiqaradigan yorug'lik to'lqini ma'lum vaqt davomida sobit nuqtada qolishini ko'ramiz. t sinusoidal to'lqin bilan tasvirlanishi mumkin. Bu bizning kuzatish nuqtamizdan to'liq tartibsiz fazali sakrash bilan chiqqan keyingi to'lqin kuzatish nuqtasiga etib kelgunga qadar o'tdi. t bizning kuzatish nuqtamizdagi kogerent to'lqin poezdi, shuning uchun bu davr kogerentlik vaqti deb ham ataladitc deyiladi.
Yorug'likning tarqalish tezligi bilan c kogerentlik vaqtiga to'g'ri keladigan to'lqin poezdining fazoviy kengayishi, uning kogerentlik uzunligi deb ataladi.lc belgilang, bunda quyidagilar qo'llaniladi: lc=tc c
Kogerentlik uzunligi yorug'lik manbai chiqaradigan to'lqin poezdlarining o'rtacha uzunligi ma'nosiga ega.
Vaqtinchalik muvofiqlik
To'lqin maydonining ma'lum bir o'rtacha vaqt oralig'ida sobit nuqtadagi xususiyati, kogerentlik vaqti deb ataladi tcDoimiy fazaga ega bo'lish, ya'ni bashorat qilinadigan tarzda tebranish vaqtinchalik kogerentlik deb ataladi.
Odatda kogerentlik uzunligi quyosh, sham alangasi yoki kabi oq yorug'lik manbalari uchundir Bir necha to'lqin uzunliklari oralig'ida cho'g'lanma nur (≈100mkm), shuning uchun ular juda kichik. Keskin spektral chiziqlar (erkin atomlar taxminan t≈10−8s) kogerentlik uzunligi taxminan bir metrga teng. Boshqa tomondan, lazerlarning kogerentlik uzunligi minglab kilometrlarni tashkil qiladi.
Vaqtinchalik muvofiqlik haqida
Sham alangasi faqat bitta emissiya markazidan iborat bo'lgan cheksiz uzoq nuqtali yorug'lik manbasining ideal holatidan uzoqdir. Aksincha, u fazoviy ravishda kengaytirilgan tarzda joylashtirilgan juda ko'p sonli atomlardan (haqiqiy yorug'lik manbalari!) iborat. Ular statistik taqsimlangan tarzda yorug'lik chiqaradi, individual emissiya harakatlari bir-biridan butunlay mustaqildir.