Yo. Abdullayev, T. Qoraliyev, sh. Toshmurodov, S. Abdullayeva

O‘zbekiston Respublikasida yangi ochilayotgan banklar ustav 

kapitalining eng kam miqdoriga qo‘yiladigan talablar. 

 

 

 

 

Aholisi 0,5 mln. 

kishidan ko‘p 

bo‘lgan 

shaharlarda 

ochilayotgan 

tijorat banklari 

Aholisi 0,5 mln. 

kishidan kam 

bo‘lgan 

shaharlarda 

ochilayotgan 

tijorat banklari 

Chet el kapitali 

ishtirokida 

ochilayotgan 

banklar uchun 

 

Xususiy banklar 

uchun 

 

 

 

 

1998-yil 2-

noyabrdan 

1,5 mln AQSh 

dollari ekviva-

lentida 

0,75 mln. AQSh 

dollari ekviva-

lentida 

5 mln. AKSh 

dollari ekviva-

lentida 

0,3 mln. AQSh 

dollari 

ekvivalentida 

1999-yil  

2-

noyabrdan 

25,0 mln. AQSh 

dollari 

ekvivalentida 

1,0 mln. AQ1P 

dollari 

ekvivalentida 

5 mln. AQSh 

dollari 

ekvivalentida 

0,3 mln. AQSh 

dollari 

ekvivalentida 

2000-yil  

2-

noyabrdan 

2,5 mln. AQSh 

dollari 

ekvivalentida 

1,25 mln. AQSh 

dollari 

ekvivalentida

5 mln. AQSh 

dollari 

ekvivalentida

0,3 mln. AQSh 

dollari 

ekvivalentida

 

Faoliyat ko‘rsatayotgan banklar ekvivalenti 2 mln. AQSh dollaridan 

kam bo‘lmagan summada umumiy kapitalga ega bo‘lishi lozim. Faoliyat 

ko‘rsatayotgan banklar ustav kapitalini oshirishga doir talablar 

makroiqtisodiy ahvol, bankning moliyaviy holati va boshqa sabablarga 

ko‘ra alohida banklarga qo‘yilishi mumkin. 

Bank kapitali I va II darajali kapitallarga bo‘linadi (23-chizma). 

 

 

 

 

 

 

 

 

23-chizma. Bank kapitalining tarkibiy qismlari. 

 

Bank kapitali 

I darajali 

kapital 

II darajali 

kapital 

---

 

115

I darajali kapital umumiy kapitalning 50 foizini yoki undan 

ko‘pini tashkil qilishi lozim. II darajali kapital miqdori I darajali 

kapital miqdoridan oshib ketsa, kapitalning oshib ketgan qismi kapital 

hisobiga kiritilmaydi. 

 I darajali kapital quyidagilardan iborat: 

1. To‘liq to‘langan va muomalaga kiritilgan oddiy aksiyalar, 

nokumulyativ muddatsiz imtiyozli aksiyalar. Bu aksiyalar: 

– muayyan sotib olish sanasi va shartlariga ega emas; 

– egasining xohishiga ko‘ra sotib olinishi mumkin emas; 

– bank aksiyadorlari umumiy yig‘ilishi qaroriga muvofiq ularga doir 

dividendlar to‘lanmasligi mumkin, ular bo‘yicha o‘tgan davrdagi 

olinmagan dividendlar to‘lanmaydi. 

2. Qo‘shimcha kapital (kapitalning ortiqcha qismi) – oddiy va 

imtiyozli aksiyalar narxining ularning nominal qiymatidan oshib ketishi. 

3. Taqsimlanmagan foyda. 

4. Kapital zaxiralar. 

5. Avvalgi yillarning taqsimlanmagan foydasi. 

6. Joriy yil zararlari. 

7. Aksiya egalari ozchiligining birlashgan korxonalar aksiyadorlik 

hisobvaraqlaridagi ulushi. Bu ulush sho‘ba korxonalari hisobvaraqlari 

bank moliyaviy hisobotlarida birlashtirilganda va bank ulushi bunday 

korxonalar kapitalining 100 foizdan kam qismini tashkil qilganda 

vujudga keladi. 

Dividend stavkalari o‘zgarib turuvchi imtiyozli aksiyalar yuqoridagi 

shartlar bajarilishidan qat’iy nazar I darajali kapital hisobiga kiritil-

maydi.