Yo. Abdullayev, T. Qoraliyev, sh. Toshmurodov, S. Abdullayeva

market-meykerlar 

deb ataydilar. 

Boshqa banklar kotirovka yuzasidan ularga murojaat qilishadi. 

Banklararo valuta kotirovkalari market-meykerlar tomonidan har bir 

valuta bo‘yicha mavjud bo‘lgan yoki kutilayotgan talab va taklifni 

taqqoslash (bu operatsiya amaliyotda 

fiksing

 deb ataladi) asosida 

belgilanadi. 

Valuta birjasi yo‘q davlatlarda valuta bozori qatnashchilari bank-

lararo kurslardan foydalanishadi. Banklararo bozordagi o‘rtacha kurs 

bank mijozlari uchun valuta kursini o‘rnatishning asosi bo‘lib xizmat 

qiladi. Valuta birjalari mavjud davlatlarda banklararo kotirovkalar bank-

larning to‘lov aylanishi, to‘lovga layoqatliligini hisobga olgan holda, 

rasmiy birja kotirovkalari atrofida o‘zgarib turishi mumkin. Bunday 

---

 

277

banklarda rasmiy birja kotirovkasi ularning mijozlari uchun valuta 

kurslarining asosi bo‘lib xizmat qiladi. Erkin valuta bozorida uning har 

bir elementlari (birjadagi va birjadan tashqaridagi) bir-biriga ta’sir etadi 

va ulardagi valuta kotirovkalari o‘zaro bog‘liq bo‘ladi. 

Valuta bozorida valutani kotirovka qilishning ikki usuli mavjud: 

to‘g‘ri va egri. Ko‘pchilik davlatlarda to‘g‘ri kurs qo‘llaniladi. Bu 

usulning mohiyati shundaki, xorijiy valuta birligining kursi to‘g‘ridan-

to‘g‘ri milliy valutada ifodalanadi. Egri kotirovkada milliy valuta birligi 

ma’lum miqdordagi xorijiy valutada ifodalanadi. Bu usul (egri koti-

rovka) Buyuk Britaniyada, 1987-yildan esa qisman AQShda qo‘lla-

niladi. Banklararo valuta bozorlarida valuta kursining kotirovkasi ko‘p-

roq AQSh dollariga nisbatan belgilanadi. Bu hol dollarning xalqaro 

to‘lovlarda ko‘p qo‘llanishi va rezerv vositasi sifatida saqlanishi bilan 

bog‘liq.