Yo. Abdullayev, T. Qoraliyev, sh. Toshmurodov, S. Abdullayeva

Depozitlar bazasi 

holatiga, ya’ni depozitlarning doimiyligiga jahon 

amaliyotida juda katta ahamiyat beriladi. Bundan tashqari, likvidlikni 

tahlil qilishda banklarning tashqi manbalarga chiqish imkoniyatlari 

alohida o‘rin tutadi. Ayniqsa, likvidlikni baholashda aktivlarning 

naqdlikka aylanish darajalari ham tahlil qilib chiqiladi. 

Shuni ta’kidlash lozimki, likvidlik darajasi bankning likvidlik 

holatini to‘laligicha yoritib bera olmaydi va unga umumiy bahoning bir 

qismi sifatida qaraladi. Shunday ekan, likvidlik koeffitsiyenti boshqa 

ko‘rsatkichlar bilan qiyoslangan va to‘ldirilgan holda tahlil qilinishi 

maqsadga muvofiq. 

Likvidlik holati tekshiruvining yakuniy bosqichlarida bank 

---

 

482

tomonidan qonunchilikning buzilish holatlari ro‘yxati tuzilishi hamda 

ularga tegishli qonun va nizomlar ilova qilinishi ko‘zda tutiladi. 

[308]

. CAMEL tizimining yuqoridagi to‘rtta ko‘rsatkichi aniqlan-

ganidan so‘ng mazkur reyting tizimining beshinchi baholash ko‘rsat-

kichi – 

menejment

, ya’ni bankni boshqarish darajasi tahlil etiladi. Bu 

ko‘rsatkich bank ishonchliligini baholashning oxirgi ko‘rsatkichidir. 

Mazkur ko‘rsatkich oldingi ko‘rsatkichlar natijalariga bog‘liq 

bo‘ladi. Chunki kapitalning yetarliligi, aktivlar sifati, daromadliligi va 

yuqori likvidlik darajasiga ega bo‘lgan banklarning, xususan, menejment 

ham yuqori bo‘ladi. Bunda: 

 

kadrlarning bilim darajasi; 

 

me’yoriy hujjatlarga amal qilinishi; 

 

bank, kadr, kredit, investitsiya, foiz siyosatlarining mukammalligi 

va to‘g‘ri yo‘lga qo‘yilganligi tahlil qilinadi. 

Bankni boshqarish darajasi ko‘pincha bank siyosatining qay 

darajada maqsadga muvofiq shakllantirilganligi, uning yozma ravishda 

belgilangan tartibda hujjatlashtirilganligi va unga rioya qilinishi bilan 

xarakterlanadi. Ma’muriyat faoliyatiga baho berishda esa quyidagilarga 

alohida e’tibor beriladi: 

 

sardorlik va rahbarlik qilish qobiliyati; 

 

bank faoliyati qoidalariga rioya qilish darajasi; 

 

o‘zgaruvchan vaziyat va holatlarda to‘g‘ri qarorlarni qabul qila 

olish va unga tez moslasha olish qobiliyati; 

 

muvaffaqiyat qozonish; 

 

bank xizmatlariga bo‘lgan ijtimoiy ehtiyojlarni qondirishga 

intilish va boshqa ko‘rsatkichlar. 

Shunday qilib, bankni boshqaruv sifati bank rahbariyati tomonidan 

olib borgan siyosatning samaradorlik darajasini ifodalovchi ko‘rsatkich 

bo‘lib, qator omillar va ko‘rsatkichlar orqali aniqlanadi.