Yetishtirish texnologiyasi va ekologiya

tarkibi. 
M ahsulot  tarkibida  vitam in 
K1  (1 
g 
m ahsulotda  1600  biologik  m iqdorida),  askorbin  va  pantaten 
kislotalar,  2,5%   y o g \  0,12%   efir  m oyi,  2,7  %   sm olasim on  va 
2,15%  gacha achchiq m oddalar,  3,18%   saponinlar,  inozit,  0,05%  
alkaloidlar ham da boshqa birikm alar b o ‘ladi.
M ak k ajo ‘xori  m evasi  tarkibida  61,2%   gacha  kraxm al,  4,2- 
4,75%   m oy,  vitam in  B l,  B2,  B6,  nikotin,  pantaten  kislotalar, 
biotin,  flavonoidlar  (kversetin,  izokversetin  va  boshqalar),  7,4%  
gacha pentozanlar va boshqa birikm alar uchraydi.
M oy m akk ajo ‘xori doni (m evasi) ning em brioni (m urtagi) dan 
sovuq presslash usuli  bilan olinadi.  Em brionda m oyning m iqdori 
49-57%   ga  etadi.  M oydan  tashqari  yana  13-18%  gacha  oqsil 
m oddalar,  5,2%  gacha fitin v a boshqa birikm alar  bo‘ladi.
E m brion  -   m ak kajo‘xori  donidan  un,  kraxm al  va  patoka 
(kraxm al  qiyom i,  shinni)  tayyorlash  jarayonidagi  chiqindidir. 
Em briondan  (ishlab  chiqarish  jarayoniga  qarab)  18-20%  dan 
tortib,  40-50%  gacha m oy olish mum kin.
M ak k ajo ‘xori  m oyi  sarg ‘ish  rangli,  o ‘ziga  xos  hidli  va 
m azali  quyuq  suyuqlik  b o ‘iib.  yarim   quruvchi  m oylarga  kiradi. 
M ov  tarkibida  45-48%   olein,  40%   gacha  linol  va  11-16% 
gacha  to ‘yingan  kislotalam ing  glitseridlari  ham da  fosfatidlar, 
tokoferollar,  vitam in E,  fitosterinlar va boshqa m oddalar bor.
Ishiatilishh  M akk ajo ‘xori  moyi  ateroskleroz  kasalliginm g 
oldini  olish  v a  davolashda  ishlatiladi.  B undan  tashqari,  qon
52

---

tarkibidagi  xolesterin  m iqdorini  kam aytiradi  va  organizm dagi 
lipoidlam ing  alm ashinish  jaravonini  yaxshilaydi.  Bu  moy 
biologik faol m oddalarga boy b o ‘lib,  organizm ga kom pleks ta ’sir 
etadi.
M akkajo‘xori m oyi  oziq-ovqat sanoatida ham  ishlatiladi.
M akkajo‘xori 
o ‘sim ligining  preparadari  o ‘t  haydovchi 
(xoletsistit, xolongit va gepatit kasailiklarida,  o ‘t ajralishi  to‘xtab 
qolgan  hollarda),  siydik  ha
3
'dovchi  (buyrak-tosh  kasalligida, 
qovuqda  tosh  b o ‘lganda  va  isrisqo  kasalligida)  ham da  qon 
to ‘xtatuvchi dori  sifatida q o ‘Haniladi.