Yengil sanoat jihozlarini

VI bob. YENGIL SANOAT JIHOZLARINI
MOYLASH
6.1. Moylash qurilmalari va usullari
Moylash qurilmalari individual va markazlashgan turlarga bo‘iinadi. 
Individual moylash qurilmalari gruppasiga konstruksiyasijihatidan xilma- 
xil moydonlar kiradi. Bunday moydonlardan foydalanilganda mashina va 
stanoklarga qarash uchun ko‘p vaqt ketadi. Bu hoi texnologik mashina va 
jihozlarda moydonlar ko‘pva bir-biridan uzoqjoylashgan bo‘lsa, ayniqsa 
yaqqol seziladi.
Markazlashtirilgan moylash usuli nasos yordamida dastaki yoka atvomat 
usulda bajariladi. Moy o ‘tkazuvchi trubkalar (moy yo* llari) orqali moy 
bevosita ishqalanuvchi sirtlarga yoki markaziy taqsimlagichga - moy 
to‘plagichga yuboriladi. Unda moylanadigan joylarga moy o‘zi oqib tusha- 
di. Markazlashtirilgan moylash sistemasi individual moylash sistemasiga 
qaraganda takomillashgan usuldir, chunki markazlashtirilgan usulda mexa- 
nizmlar yaxshiroq moylanadi, shu bilan mashinalarga qarash uchun ketadi- 
gan vaqttejaladi.
Masalan, yuqori tezlikda ishlaydigan tikuv mashinalarida qo‘ llanilgan 
majburiy avtomatik moylash tizimini ko‘rib chiqamiz.
Moyni ishqalanadigan detallar yuzasiga avtomatik yetkazib berish 
uchun parrakli (shiberli) nasos (10) ishlatiladi (48-rasm). Nasosning (10) 
koфusi burchaklik (8) orqali pastdan mashina platformasiga mahkamlan- 
gan. Nasosning parraklarini taqsimlash vali chervyakli uzatma orqali ay- 
lantiriladi. Moy nasos yordamida taqsimlovchi plastmassa naychalar orqali 
haydaladi va rooyli karterga tushirilgan filtr (12)dan o4ib naycha (moy 
o‘tkazgich) (11) lx)‘ylab suriladi.
Bukarterolinadiganbo‘lib, mashina platfomiasi tagidagi qavatchagajoy- 
langan. Nasosning (10) ichi ikkita bo‘shliqdan iborat Bulardan biri moy hay- 
daydigan (ostki) bo‘shliq, ikkinchisi esa suruvchi (ustki) bo‘shliq. Ikkinchi 
bo‘shIiqoldqismdagiostki bo‘shliqdayig‘ilibqolgan moyni suribolish uchun 
xizmat qiladi. Naycha(l 9) nasosning(l 0) surib olinadigan bo‘shlig‘i va nay­
cha (9) orqali karterga tushadi. Nasosning (10) haydovchi bo‘shlig‘idan nay­
cha (6) orqali mashina tanasiningteshigigao‘matilgan naycha (3)ga moy 
yuboriladi.

---

Моу oqimi naychadan (3) kalibrlangan teshik orqali o‘tib, shaffof 
qalpoqcha (2) ga uriladi, bu esa tikuvchiga moy sistemasi qanday ishla- 
yotganini nazorat qilib turish imkonini beradi. So‘ngra moy vtulka (4) orqali 
pastga oqib asosiy valning vtulka (4), sharikli podshipnik va krivoship 
barmog‘i (l)gakiydirilganignali podshipnik bilantutashmaiarinimoylaydi. 
Ortiqcha moy vtulkadan (4) naycha (5) bo‘ylab karterga lushadi. Bundan 
tashqari moy vtuikaning (4) ostki teshigi orqali oqib, naychaning (7) piligi- 
ga shimilib, asosiy valning o‘ng tomonidagi sharikli podshipnikka keladi. 
Naycha (8) bo‘ylab haydalgan moy vtulkaga (17) o‘tib, uning taqsimlash 
vali bilan tutashganjoylarini va ckssentriklarga (13) o‘tib, ulaming shatun 
kallagi bilan tutashganjoylarini moylaydi. Naycha (14)bo‘ylab moy vtul­
ka (15)ga tushadi, natijada moki valining shu val ichki vtulkalari bilan tu- 
tashgan joylari hamda moki pazining naycha tutqich belbogi bilan tutash- 
ganjoylari moylanadi. MaMumki, 97 kl mashinasining shestemyasidao‘z 
karteri bor, shestemya (16)da esa o‘zining karteri bo‘hnaydi.
Tikuvchi moy sistemasining qanday ishlayotganini shaffof qalpoqcha
(2) orqali nazorat qilib turishni, karterda moy kamayganda unga moy qu- 
yib turishi kerak.
Mashina moylashga industrial I-12A va I-20A moyini ishlalish tavsiya 
etiladi.