|
1-1
6
ь
^1
a
3
a '
*5jd
X ,
2
a
>
5
l i t
i t
о ■S
1.
a
я 1
X m
W
s
«
01) "u
я •=
'О S
? S
a
я
’■S
e>
a
u
s*
О
a
Л
• 9
Я
s
M
CA
M
U k u v
mashinalari
6 0
6 0
2
3 y ild a b i r
m a r t a
2 0
4 o y d a b i r
m a r t a
160
B ichish
mashinalari
3 6
3 6
2
2 y i l d a b i r
m a r t a
18
3 o y d a b i r
m a r t a
126
Bunday boshlang‘ich hisoblar asosida ta’mirlashning kvartallar, oylar
va haftalar bo‘yicha taqsimlangan yillik grafigi tuziladi. Grafikda qachon,
qaysi mashina ta’mirlanishi ko‘rsatiIadi.
Grafik tuzish paytida bar bir mashina uchun ta’mirlashning belgilan-
gan davriyligi va ulaming zarur bo‘lgan ketma-ketligjga rioya qilinadi. Bun-
dantashqari, ta’mirishlariyillikhajminingoylarbo‘yichataqsimlanishining
zarur darajadagi tengligi saqlanadi.
YengU sanoamingberchatarmoqlaridagi jihozlami oldindan i ^ l i ta'miilash
tizimida,harbirturdagitexnologik jihoz uchшkapitalvao*гtata’miгnmg
davriyligi hamda sarfqilinadigan vaqt me’yori berilgan, charni isMab chiqari^
korxonalari jihozlarining keng ko‘lamdajoriy ta’mirlanishi ham ko‘zda tuti-
ladi.
4.4. Jihozlarni ta’mirlashdagi ilg^or usullar
Yengil sanoat mashinalarini ta’mirlashni rivojlantirishning asosiy
yo^nalishlaridan bin —kelajakda ta’mir xizmatim tashkil qilishda ilmiy-tex-
nikaviy yutuqlami qo‘liashdan iboratdir.
Ta’mirlashning ilg‘or usullariga detonatsiyali qoplash usuli kiradi.
Detonatsiyali qoplashni takomillashtirish, tavsifini yaxshilash uchun deto-
natsiya hosil qiluvchi gazlar aralashmasi va ikki fazali oqimlar, ya’ni qopla-
nadigan va detonatsiyalanadigan gazlar materialidan tashkil topuvchi, ular-
ning harakati va detalga ta’siridagi fizikaviy-kimyoviyjarayonlami analiz
qilmasdan turib amalga oshirib bo‘lmaydi.
Detonatsiyali qoplashni hosil qilish jarayoni ko*pjihatdan asosanqis-
man erigan zarralami detal yoki oldingi qoplam yuzasida oqishi va kristal-
lashishi bilan bog'liq plazmali qoplashjarayoniga o'xshashdir.
Kimyoviy taridbi birjinsli bo‘ Igan materiallar bilan qoplashda, masalan,
metallaryoki oksidlar, erigan vaerimagan materiallar aralashmasi o'miga, amal-
da to‘la erigan zarrachalar bilan qoplama hosil qilinishi mumkia Ayrim kom-
pozitsionmetallarbilanqoplashdaqoplamqattiqqotishmaVK, erigankobalt
va kaibit volfiamning qattiq zarrachalari aralashmasi holida amalga oshiriladi.
Detonatsiyali qoplashning plazmali va alangali gaz qoplashdan a&alli-
gi qoplam hosil qilish mexanizmining tubdan farq qilishi bilan izohlanadi.
Ma’lum boUishicha, bunda ikki fazali oqim oxirida nisbatan yaxshi
erimagan yirik zarrachalar ikki fazali oqim boshidava o‘rtasidazarracha-
lardan hosil qilingan qoplam yuzasiga ta’sir qiladi. Natijada, qisman yoki
barcha qoplamning obraziv bo*linish samaralari va urib presslash samarasi
hosil bo‘ladi, ya’ni hosil bo‘lgan qoplamning zichligi oshadi. Ko‘rsatilgan
samaralar, jmnladan, qizigan zarrachalaming urilib presslanishi ikki fazali
oqimning oldingi otilishi natijasida hosil qilingan qoplamga ta’siri natijasida
ham yuzaga kelishi mmnkin.
Detonatsiyali qoplashning plazmali qoplashga nisbatan yana bir se-
zilarli farqi— qoplam hosil qilish vaqtida zaixachalaming deyarli ko‘p kon-
sentratsiyalashuvi, jumladan, urilib presslanish samarasi va obrazivli
bo‘linishning oshishidanamoyonbo‘ladi. Zarrachalamingplazmali qoplashga
nisbatan ancha yuqori tezligi urilishda katta energiya ajralish imkonini be-
radi. Buning natijasida zarrachalar va ulaming uchrashuv joylari harorati
yuqori bo‘ladi.Kattatezlikvanisbatankam harorat maydadispersiyali
(1 mkm) kukunlami sepish imkonini beradi.
Detonatsiyaii qoplashdan foydaianish. Yuqoridata'kidlanganidek,
detonatsiyali qoplash plazmali va alangali gaz qoplashlardan ancha yuqori
xususiyatlarga ega ekan. Detonatsiyali qoplash, oldindan muvaffaqiyatli
qo‘IIanib kelingan gazotermik va boshqa turdagi qoplashlarkabi, faqat
texnika sohasida qo‘llanib qolmasdan, hal qilib bo‘ Imaydigan masalalami
hal qilish imkonini ham beradi.
Detonatsiyali qoplashningqo‘llanish hajmi judakatta. Turli davlatlarda
shungaixtisoslashganqator zavodlar mavjud. Detonatsiyali usuldaqopla-
nadigandetallaming turiarivasonlarihoziigipaytdatinimsizoshibbomioqda
Dastawal aviasiya vakosmos sanoatida muvaffaqiyatli o‘ziashtirilgan
va sinalgan detallami detonatsiya usulida qoplash jarayoni sanoatni boshqa
tamioqlarida ham keng o‘z o‘mini topmoqda.
Detonatsiyali qoplashdan foydalanishning afral tomonlaridan yana bin
kichik hajmdayeyilishiga yuqori bardoshli bo‘lgan konstruksiyalami hosil
qilish imkoniyatidir. Detonatsiyali qoplashning texnologik jarayoni detal
konfiguratsiyasiga amalda ta’sir qilmaydi va uning material strukturasiga
ham aytarli ta’sir qilmaydi. Chunki detaining o ‘zi 200 °S dan yuqori qiz-
imaydi. Zarurat tug‘ Uganda detal havo yoki uglekislotalami purkash, suv
yordamida sovitib turilishi mumkin. Buning hisobiga yuqori aniqlikda tay-
yorlangan detallaraniqligini yo‘qotishdan, qo‘rqmasdan qoplash jarayo-
nini amalgaoshirish mumkin.
Chiqayotgan gaz holatidagi portlash materiallaming intensiv holda
havoga so‘rib olinishi natijasida ulaming detalga issiqlik ta’siri kamayadi.
Uzluksiz ish tartibiga va uning natijasida katta issiqlik kuchlanishdagi ish
muhitiga ega bo‘lgan alangali gaz va plazmali qoplash jarayonidan farqli
oMaroq, detonatsiyali qoplashjarayoni foydali energiyani umumlashtirish-
ga yo‘nalgan diskret xususiyatiga ega. Uning bu xususiyati past haroratda
eriydigan yoki yuqori harorat ta’siriga bardosh bera olmaydigan qog‘ oz,
gazlama va boshqa materiallami apparat soplosidan uzoqroqqa, portlash
materiali ta’siri kamroqjoygao‘matib detonatsiyausulidaqoplash imkoni-
ni beradi. Yengil eruvchi materialdan tayorlangan detallaming ayrim yuza-
larini (masalan, alyumin qotishmasidan tayyorlangan, diametri 10 mm
boMgan vtulkaning ichki yuzasini) faqatgina detonatsiya usulida sifatli qop-
lashmumkin.
Detonatsiyali qoplashda zatrachalaming kinetik energiyasi shunchalik
kattaki, bu suv sathida ham qoplash imkonini beradi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
