|
Mashinalarga xizmat ko^rsatish
Mashinalargatexnik xizmat ко‘rsatish -ulamita’mirlash,jihozlardan
foydalanish va ulami saqlash chog‘ida ishga yaroqli holatda turishi uchun
bajariladigan ishlar majmuidir. Unda quyidagilar ko‘zda tutiladi: j ihozlami
artish, ulami yuvish, davriy moylash; moylash qurilmalari ishlashini o‘ z vaq
tida tekshirish; moylash asboblarini tozalash; ishqalanib yeyiladigan detal-
laming yuzalarini nazorat-oMchov va avtomatik asboblar ishi va holatini
kuzatish; tasmali, zanjirli va boshqa uzatmalar holati va tarangligini kuza-
tish; boltli, shponkali va boshqa qo‘zg‘almas birikmalar holatini kuzatish;
to'xtadsh qurilmalari vato‘xtatish moslamalari ishini kuzatish; jihozdagi kichik
nosozliklami kuzad^ uchun oddiy ta’miriash ishlarini o‘tkazish; yeyilish eng
yuqori maksimal chegaraga kelgan detallami almashtirish va hokazo.
Mashinalarda bunday ishlami, mashinalaming detallari bevaqt yeyilib
ishdan chiqishining oldini olish uchun asosan, chilangar ta'miichilar bajaradi-
lar. Ta’mirlar orasida xizmat ko‘rsatish ish davomida va ish oxirida ma-
shinalami bir qator ko‘zdan kechirishni, moylab turishni, ayniqsa, paxtadan,
j un, dag‘ al buyumlar tikilganda tikuv mashinalarini tez-tez tozalab va moy
lab turishmaqsadga muvofiqdir. Tikuv mashinalarida ma’lum bir texnologik
jarayonni bajarishda undagi mexanizmlami sozlab, rostlab turish va ularda
sodir boMadigankamchiliklami bartarafqilishko^zdatutiladi.
4.2. Jihozlarni ta’mirlash usuliari
Mashinalarta’mirini tashkil qilish ma'lum darajadaulaming usullariga
bog‘liq. Jihozlarta’mirini o‘tkazish paytida quyidagi ta’mirlash usuliari
qo'Ilanadi:
- individual ta’miriash usuli;
- uzelli ta’miriash usuli;
- stendli ta’miriash usuli.
Individual ta’miriash usulL Individual ta'mirlash usulidamashinani
bo‘laklargaajratishdayechibolingan detallarta’mirlanganidan so‘ng, yana
shu mashinaning o‘ziga o‘matilacU. Almashtirishni talab qiladigan va ishga
yaroqsiz bo* Igan uzel va detallar bimdan mustasnodir.
Individual ta’miriash usuli bir qator kamchiliklarga egaboiib, ularga
quyidagilarkiradi:
- jihozning bo^qa usulda ta’miriash vaqtiga nisbatan ko‘p turib qolishi;
- ta’mirlashning narxi yuqoriligi;
- ta’miriash ishlarida yuqori malakali ishchilarga bo* Igan talab;
- ta’miriash ishlarini mexanizatsiyalash imkoniyatidancheklangani.
Kamchiliklaming yana bir sababi shuki, ta’miriash guruhiga
ta’mirlanadiganyoki individual tartibdatayyorianadigandetallaming mexa-
nikustaxonalardankeltirilishini kutibturishgato‘g‘ri keladi.
Ta’mirlashning individual usuli yengil sanoat korxonalarida kam
qo‘llanadi.
Uzelli ta’mirlash usuli. Ta’mirlashning uzelli usulida mashinadan
yechib olingan asosiy uzel va detallar o‘miga oldindan tayyorlangan yoki
ta’mirlangan uzel va detallar o‘matiladi. Yechib olingan uzellaresa maxsus
ustaxonalarga navlarga ajratish va ta’mirlash uchun yuboriladi. Uzelli
ta’mirlash usulida individual ta’mirlash usuliga qaragandato‘xtab qolislilar
kam bo‘Iadi, ta’mirlashning tannarxi va mehnat hajmi kam bo‘ ladi, sifati
esa yuqori bo‘ladi. Uzelli ta’mirlash usulining afealliklari quyidagilardan ibo-
rat: detal va uzellaming yo‘qligi tufayli ta’mirlash guruhi turib qolmaydi;
detallami ta’mirlash va tayyorlash qisman o‘ zaro almashinuvchanlik tamoyi-
lidao^z vaqtidaamalgaoshiriladi; ta’miiiashishlarini b^arishda yuqori malakali
ishchilar talab qiliranaydi; ta’mirlash ishlarini mexanizatsiyalash imkoniyati
bo‘ ladi va boshqalar. Uzelli usul korxonaning barcha ta’mirlash xizmati ishini
aniq rejalashtirish vayaxshi tashkil etish imkonini beradi, jumladan:
-
ta’mirlash guruhi a’zolarining har biriga maqsadga muvofiq ravishda
mehnat vazifasini baravarvamaksimalyuklashorqali tashkil qilish;
t-
t r
t *
и
.
t e
l 7
1
I
T
.
t a
.
u
и
, t 2
t ?
t .
.
и
T
10-rasm. Ta’mirlash ishlarini ketma-ket (a),
parallel (b) va aralash (d) o‘tkazish chizmasi
- ilg‘or texnikani keng qo‘llash asosida ta’mirlash isHarida butun kom-
pleks uchunnamunaviy bo‘lgantexnologiyani qo‘llash;
- uzel va detallaming o*zaro almashinuvchanligi va konstruktiv
o4chamlarmi saqlab qolish.
Mashinalarningta’mirlashuchim turib qolish vaqti kamayishi natija-
sida jihozning ishlash vaqti oshadi va korxonaning
1
зЫаЬ chiqarish quwati
o ‘sadi.
Mashinanita'mirlashningdavomiyligiqi^dagilarbilananiqlanadi'.mashi-
nani bo‘laklarga ajratish, yuvish, detallami navlarga, yaroqli, yaroqsizga ajra-
tish, ta’mirlash brigadasi tomonidan bajarilgan mexanizmlar, uzellar, detallar-
ni ta’mirfash; mashina, uzel va mexanizmiarini yig‘ish; mashinani sozlash va
sinash; aniqlangan nosozliklami bartaraf etish va mashinani ishiatishga top-
shi-rishga sarflangan vaqt bilan. Barcha ko‘rsatib o ‘tilgan ishlar ketma-ket
(10-rasm, a), parallel (10-rasm, b) va aralash (10-rasm, v) usullarda baja-
riladi. 10-rasmdagi tj, t^, t^,... kesmalar ishlaming alohidaturlariga sarflan
gan vaqtnibildiradi. Rasmdanko‘rinibturibdiki,ta’niirlashningumunuydavo-
miyligi— T ishlar ketma-ket o ‘tkazilganda— katta, parallel o ‘tkazilganda
esakichikbo‘ladi.
Ta’mirlash ishlarini ketma-ket o‘tkazish ta’miiiashning individual usuli-
ga, parallel va aralash o'tkazish esa uzelli usuliga mos keladi.
Stendli ta ’mirlash usuli. Boshqa tashkiliy ko'rinishlardan farqli ra-
vishda stendli ta’mirlashda mashina asosidan yechib olinadi va ta'mirlash
maydonchasi yoki ta’mirlash ustaxonasiga keltiriladi. U yerda maxsus ji-
hozlangan stendda barcha zaruriy ishlar amalga oshiriladi. Asosidan yechib
olingan mashinao‘miga zaxiradagi mashina o'matiladi, ta’mirlangan mashina
esa zaxiraga topshiriladi. Mashinaning ta’mirga turib qolishi sex ishlab
chiqarish quwatiga ta’sir ko‘rsatmaydi, chunki ishchi joy faqat mashinani
yediib olidi va o‘matish uchun zarur bo‘lgan vaqt mobaynida to‘xtab qoladi.
Yuqoridako‘ribo‘tilgan ta’mirlashning tashkiliy ko‘rinishlari bilan s o
lishtirib ko‘rilganda, stendli ta’mirlash ishlab chiqarish sexlaridagi ishchi
o ‘rinlaming kam vaqt mobaynida to‘xtab qolishini ta’minlaydi. Stendli
ta’mirlash usulini qo‘llash sexda bir turdagi jihozlaming soni ko‘p, o‘tish
yo‘laklari esa keng bo‘lganda, zaxiradagi mashinalar soni ehtiyojni
qondirganda samaraliroq bo4adi.
Stendli ta’mirlash yengil sanoatning barcha korxonalarida qo‘llanadi.
Ta’mirlash maydonchasi yoki ta’mirlash sexida ta’mirlashni bir yoki ikki
smenada amalga oshirish mumkin. Agar ish o‘mi jihoz va moslamalar bilan
yaxshi jihozlangan bo‘lsa, ta’mirlash davomiyligi kamayadi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
