Yengil bosh kiyimi. Kadimdan



Download 65,84 Kb.
Pdf ko'rish
Sana16.01.2022
Hajmi65,84 Kb.
#378757
Bog'liq
Doʻppi - Vikipediya



Doʻppi

Doʻppi — yengil bosh kiyimi. Kadimdan 

eroniy


 va 

turkiy xalqlar

 orasida keng tarqalgan.

Turkiston

 xalqlari orasida (ayniqsa 

Oʻzbekiston

 va 

Tojikiston



 hududida) milliy kiyim turiga

aylangan. Boshqa xalqlar doʻppilaridan oʻzbek doʻppilari oʻziga xos shakli, bezagi bilan

farqlanadi. Doʻppi uch qismdan — tepa (aylana va toʻrtburchak shaklida bichiladi), kizak

(

gardish



 shaklida) va 

jiyakdan


 tuzilgan, Oʻzbekistonning turli joylarida turlicha bezatiladi;

qismlari birlashtirilganda turlicha koʻrinishga ega boʻladi. Doʻppi tikuvchi usta doʻppidoʻz,

doʻppi tikish kasbi esa 

doʻppidoʻzlik

 deb ataladi.

Doʻppi asosan 

baxmal



sidirgʻa



 

shoyi


satinga


 

ip



ipak

, zar iplar bilan 

kashta

 tikib tayyorlanadi.



Tayyorlangan joyi (

Chust


Margʻilon

Toshkent


Shahrisabz

 va boshqalar), moʻljallangan

kishilarning yoshi va jinsiga (erkak, ayol, bolalar), shakli (oʻtkir uchli, konussimon, yarim doora,

chuqur tubli, dumaloq, karjli va boshqalarga) koʻra doʻppilar xilma-xil va rang-barangdir.

Dastlabki doʻppilar shakli oʻtkir uchli qilib salla bilan kiyishga moʻljallab kizagi keng jiyakli qilib

tayyorlangan. 1920-yillardan doʻppi shakli oʻzgardi: tepasi dumaloq yoki murabba shaklga ega

boʻldi, kizakdagi jiyagi ingichkalashdi.

Oʻzbekistonda 

Chust


Andijon


Toshkent


Samarqand

Buxoro


Boysun


Shahrisabz

 doʻppilari

mashhur. Chust doʻppisi toʻq yashil shoyi yoki satindan 4 karjli qilib tayyorlanadi: tepasining

har bir karjida 

qalampirnusxa

 yoki 

bodom


 shakli, kizagining har bir karjida 4 tadan 

mehrob


(yarim doira) shaklida kashta bilan sidirgʻa qoplab oq ipda (yoki ipakda) tikiladi. Tayyor

doʻppining tepasi kizagidan murabba shaklida boʻrtib chiqadi (boshqa doʻppilarning tepasi

yarim doira shaklida boʻladi). Shakli koʻp jihatdan chuyet doʻppisiga oʻxshash boʻlgan

margʻilon doʻppisi gullarining (nisbatan ingichka va uzun qalampir shaklining) sidirgʻa

qoplanmasligi bilan farqlanadi.

Toshkentning duxoba doʻppisi sidirgʻa 

baxmaldan

, buxoro oʻppisi sidirgʻa yoki gulli

baxmaldan tayyorlanadi; buxoro doʻppisiga rang-barang ipak iplarda yoʻrma usulida kashta

tikib bezatilgan jiyak tutiladi.




Iroqi doʻppi Shahrisabzda keng urf boʻlgan, keyinchalik boshqa joylarga tarqalib, har bir

mahalliy joyning oʻziga xos bezak usulida yaratila boshlandi. Doʻppining bu turida kashta

iplari sugʻirilib toʻr holiga keltirilgan matogs (

surpga


) rangli ipak yoki ingichka tolali 

paxta


 ipi

bilan iroqi 

chokda

 (terma va bosma usulida) tikiladi (nomi shundan). Iroqi doʻppining eng



yaxshi namunalari Shahrisabz va 

Kitob


 doʻppidoʻzlari tomonidan tayyorlanadi. Toshkent va

Fargʻona vodiysida

 keng tarqalgan iroqi nusxa doʻppining naqsh mujassamoti rang-barang

gulli novdalar, ular orasidagi yashil, koʻk tusli 

qushchalar

 (

bulbullar



) shaklidan iborat.

Toshkentning iroqi doʻppisida oq zaminga 

atirgullar

 toʻq va och qizil ipaklarda (baʼzan „Raʼno“,

„Guli“, „Fargʻona tong otguncha“ va boshqa) yozuvlar qoʻshib tikiladi.

Shahrisabzning tepa va kizagi yaxlit (ipak va ipdan) toʻqilgan gilam doʻppisi ham mashhur.

Samarqand (

Urgut


) va 

Surxondaryoning

 (Boysunning) dumaloq, shaklli 

piltadoʻzi

 doʻppisining

naqshi


 sodda, gullari markazga tomon yoʻnalgan, qaviq choklari esa qovurgʻali yuzani hosil

qiladi. Buxoro zardoʻzlarining 

zardoʻzi-guldoʻzi

 va 


zardoʻzi-zamindoʻzi

 („Yulduz“, „Tovus“ va

boshqa) doʻppilari badiiy jiqatdan yuqori baholanadi. Toshkentning sidirgʻa parchadan 4 karjli

(karjlari oʻzaro qora xoshiya yoʻllar bilan boʻlingan, har bir karjga yorqin gullagan novdalar

tikilgan) doʻppisi va boshqa doʻppilar jozibali qilib tayyorlanadi.

OʻzME


. Birinchi jild. Toshkent, 2000-yil

Ushbu maqola 

chaladir

. Siz uni 

boyitib, (https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Do%C

A%BBppi&action=edit)

 

Vikipediyaga

 yordam berishingiz mumkin. 

Bu andozani 

aniqrogʻiga

 almashtirish kerak.

"

https://uz.wikipedia.org/w/inde



x.php?title=Do

ʻ

ppi&oldid=2190820



Manbalar


Adabiyot


 

Soʻnggi tahrir 8 oylar avval Kagansky tomonidan amalga oshirildi  

dan olindi 



Download 65,84 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish