Yem-xashak yetishtirish agronomiya asoslari

---

'гг, ч
А 90
O'ZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY VA O'RTA MAXSUS TA ’LIM
VAZIRLIGI
H .N .ATABAY EVA ,  Z.K.  YULD ASH EV A,  A.M .  ISLAMOV
BOTANIKA 
YEM-XASHAK YETISHTIRISH 
AGRONOMIYA  ASOSLARI
O liy  va  о ‘rta  m axsus  ta ’lim  vazirligi  tomonidan  Qishloq  va  suv 
x o j a lig i  (600000),  Z oo texn ika   bakalavr  у  о ‘nalishi  (5620600) 
talabalari  uchun  darslik  sifa tid a  tavsiya  etilgan
Toshkent 
«Yangi asr avlodi» 
2008
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

Ushbu darslik zoomuhandislik mutaxassislariga mo'ljallangan bo'lib, tasdiqlangan 
namuna viy dasturlar asosida tayyorlangan.
Darslik  «Botanika»,  «Agronomiya  asoslari»,  «Yem-xashak  yetishtirish»  deb 
nomlanuvchi uch bo'limni o ‘z ichiga olgan.
«Botanika» bo‘limida o'simliklaming hujayra tuzilishi, asosiy qismlari va ularning 
vazifalari  haqida  ma’lumot  berilgan.  To'qimalarning  xillari,  tuzilishi,  joylashishi, 
ularning vazifalari, vegetativ va generativ organlaming tuzilishi vazifalari, o'simliklar 
sistematikasida  taksanomik  birliklar,  suvo'tlari,  zamburug'lar,  lishaynik,  bakteriya 
viruslar to‘g‘risida ham talabalarga bilim beriladi. Shuningdek, darslikda geobotanika, 
o'simliklar jamoasi va fltosenoz bilan tanishtiriladi. O'simliklaming tarqalishi, ularni 
muhofaza qilish bo‘yicha asosiy m a’lumotlar ham keltiriladi.
«Yem-xashak yetishtirish» bo‘limida dalachilikda va tabiiy yaylovlarda yem-xashak 
yetishtirish texnologiyasi  yoritilgan. Yem-xashak ekinlarining ahamiyati, biologiyasi, 
tashqi muhitga talabi, yetishtirish, qay ta ishlash va saqlash texnologiyasi, ozuqalarning 
to'yimliligi to‘g‘risida ma’lumot beriladi.
«Agronomiya asoslari»  bo'limida esa tuproqshunoslik, dehqonchilik, agrokimyo 
to‘g‘risida  qisqacha  tushunchalar  keltrilgan.
Darslik talabalar, magistrantlar, aspirantlar va ishlab chiqarish mutaxassislari uchun 
muhim o'quv adabiyoti ekanligi bilan alohida ahamiyatga egadir.
Taqrizchilar:
V.MASSINO, 
qishloq xo'jaligi  fanlari  doktori,  professor, 
A.SH. SHERALIYEV, 
biologiya  fanlari  doktori,  professor.
ISBN 978-9943-08-293-9
©  H.N.Atabayeva,  Z.K.  Yuldasheva,  A.M.  Islamov  «Botanika.  Yem-xashak 
yetishtirish. Agronomiya asoslari».  «Yangi asr avlodi», 2008-yil
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

1
\
KIRISH
Chorvachilik qishloq  xo‘jaligining muhim  tarmoqlaridan  bin  bo‘lib, 
m azkur  sohani  rivojlantirish  shu  soha  m utaxassislari  oldiga  muhim 
vazifalar qo‘yadi. Chorvachilik sohasi aholini yuqori kaloriyali oziq-ovqat 
m ahsuloti  (go‘sht,  sut,  yog‘,  tuxum ),  yengil  va  oziq-ovqat  sanoatini 
xomashyo bilan ta ’minlaydi hamda  dehqonchilikda tuproq unumdorligini 
oshiradi.  Bundan  ko'rinadiki,  chorvachilikni  rivojlantirish  uchun  ozuqa 
b azasin i  m ustahkam lash  zaru r.  Y em -xashak  bazasini  y aratish d a 
ozuqalami  qayta  ishlash,  har  xil  ozuqalam i  tayyorlash  hamda  ulardan 
oqilona  foydalanish katta  ahamiyatga  egadir.
Bu tarmoq ishlab chiqarishning mavsumiyligi, texnologik tadbirlaming 
har xil m uddatda  bajarilishi,  sharoitning har doim o‘zgarib turishi,  yem- 
xashak  ekinlarining  turlari  va  nav larin in g   alm ashib  turishi,  yangi 
texnologiyalarning  kirib kelishi  bilan  boshqa tarmoqlardan ajralib turadi. 
Y em -xashak  tayyorlashni  t o ‘g ‘ri  tashk il  etish  va  y etishtirish,  yer 
m ay d o n larid an   to ‘g‘ri  foydalanish  ta k ro riy ,  o raliq ,  q o ‘shib  ekish 
usullaridan keng foydalangan holda, sug'oriladigan yerlarda 2-3 marotaba 
hosil  yetishtirish  kabi  ishlarni  amalga  oshirishni  taqozo  qiladi.  Ozuqani 
q ayta  ishlash  va  saqlash  texnologiyalarini,  serhosil,  to'yim li  ozuqa 
beradigan  istiqbolli  ekin  turlari  va  navlarini  ishlab  chiqarishga  qisqa 
m uddatlarda joriy qilish qishloq xo'jaligi mutaxassislaridan chuqur bilim, 
malaka talab qiladi.
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

BIRINCHI  B 0 ‘LIM