Yashindan himoyalashni hisobi

Atmosfera o‘ta kuchlanishi - sistemada sodir bo‘ladigan atmosfera o‘ta kuchlanishlarning asosiy manbai yashin urishidagi bulutlar yoki bulut bilan yer orasidagi bo‘ladigan chaqmoqlardan razryadlanish hisoblanadi. Atmosfera o‘ta kuchlanishi kommutat- siyali o‘ta kuchlanishdan farqli ravishda elektr qurilmaning ishchi kuchlanishiga bog‘liq emas. Atmosfera o‘ta kuchlanishi induksiya- langan va yashinni bevosita urilishidan paydo bo‘lgan o‘ta kuchlanishlarga bo‘linadi.

Induksiyalangan o‘ta kuchlanish yashinni elektr qurilmalari yoki havo elektr uzatuv liniyalari yaqiniga urinishidan paydo bo‘ladi.

Induksiyalangan o‘ta kuchlanishda trosslar qo‘llaniladigan elektr qurilmalarida o‘ta kuchlanish amplitudasi 300—400 kV dan oshmaydi. Shuning uchun induksiyalangan o‘ta kuchlanish 35 kV gacha bo‘lgan elektr qurilmalari uchun 23xavfli,110 kV va undan yuqori elektr qurilmalari uchun esa xavfli emas.

Yashinning bevosita urilishidan paydo bo‘ladigan o‘ta kuchlanish ancha xavfli hisoblanadi. O‘lchashlar shuni ko‘rsatadiki,yashin toki 10—250 kA oralig‘ida o‘zgaradi. Ko‘p hollarda 25 kA ni tashkil etadi.Yashin tokining o‘zgarish tezligi har xil. Odatda, hisob-kitoblar uchun 200 kA tok amplitudasi uchun 50 kA/mks qabul qilinadi.

Elektr qurilmalarni atmosfera o‘ta kuchlanishidan himoyalash uchun yashin qaytargichlar, himoya troslari, razryadniklar va himoya oraliqlaridan foydalaniladi.

Yashin qaytargich himoyalayotgan obyekt ustida o‘rnatilgan yashin qabul qiluvchilar yashin tokini yerga o‘tkazuvchidan va zaminlovchilardan iborat bo‘ladi. Yashin qaytargich turiga qarab sterjen ko‘rinishida bo‘ladi. Yashin qaytargich yaxshi zaminlangan bo‘lishi kerak.