«Yangiyo‘l Poligraf Servise» Tashkent – 2017 A. S. Sagdullaev, V. A. Kosteckiy Áyyemgi dúnya tariyxí

B.e.sh. 621-jılda
Drakont xalıqtıń basqa-
rıwın biykar etken nızamlardı jazadı hám ámel-
ge asıradı. Bul nızamlar sonshelli qatań hám 
ayawsız bolıp, afinalılar olarǵa «sıya qalıp, qan 
menen jazılǵan» dep baha bergen. Nızamdı 
arzımas dárejede buzǵanlıǵı ushın da Drakont 
birdey jaza – ólim jazasın belgilegen. 
Burın afinalılar bul nızamlarǵa baǵınǵan, 
sońınan narazı bola baslaǵan hám nızam 
shıǵarǵan Drakonttı qaladan quwıp jibergen.
Solon reformaları
Afina mamleketinde xalıq aristokratlar 
húkimranlıqlarınan narazı edi. 
X
alıqtıń awhalı keskin tómenledi, sonlıqtan 
adamlar óz haq-huqıqları ushın gúreske bel 
bayladı. Olar aristokratlardıń úy-qorǵanlarına 
hújim qıla basladı. Óz jeri hám janınan 
qáweterlengen aristokratlar kelisimge keliwge 
hám xalıq talaplarınıń bir bólegin orınlawǵa 
qarar etti.
Júdá bilimli hám tájiriybeli 
Solon
degen aris-
tokrat, xalıqqa jan beriwdiń táreptarı bolǵan. 

---

95
Xalıq májlisi
↓
Strateg
↓
Besjúzler
keńesi
↓
Xalıq sudı
Solon – Afina
húkimdarı
Ó
zińizdi sınań!
Aristokratiya – ... 
Metekler – ... Reformalar – ...
Este saqlań!
B.e. shekem
-
gi 594-jılı
So-
lon mámleketti 
basqarıwdıń 
aldıńǵı 
arıstokratiya 
sistemasın 
demokratiyaǵa 
almastırdı.
Aristokratlar Solonǵa isendi hám onı Afina 
húkimdarı etip sayladı.
B.e. shekemgi 594-
jılı
Solon mámleketti basqarıwdıń aldınǵı 
sistemasın ózgertti. Burınǵı basqarıw sisteması 
– 
aristokratiya
(aristrokrat adamlar hákimiyatı)
nı Solon 
demokratiya 
(xalıq hákimiyatı) 
ǵa almastırdı. Mámleketti basqarıwda tek 
puqaralar qatnasatuǵın boldı. Hayallar hám 
shet ellikler (olardı 
metekler
dep ataǵan) qabıl 
etilip atırǵan nızamlardı dodalawǵa hám dawıs 
beriwge qatnasa almaytuǵın edi.
Solonning reformalarınıń barlıǵı diyqanlar 
qarızları hám qarızdarlıqtan qullıqtı biykar etiw-
den ibarat bolǵan. Mámleket basqarıwdaǵı re-
formalar Xalıq májilisi xızmetiniń tikleniwi hám 
áwladı kim bolıwına qaramastan afinalılar ushın 
mámleket lawazımların iyelew imkaniyatın 
názerde tutatuǵın edi.