«Yangiyo‘l Poligraf Servise» Tashkent – 2017 A. S. Sagdullaev, V. A. Kosteckiy Áyyemgi dúnya tariyxí

piramidalar 
oypatınıń 
kórinisi
«Sahra shahı» 
– sfinks
3. Ráwayatlarǵa qaraǵanda, qaysı quday 
mısrlılardı diyqanshılıqqa úyretken?
4. Áyyemgi Mısr qudayların sanap beriń.
5. Mısr ruwxaniylarınıń abıroyı hám kúsh qúdi-
reti nede?
9-§. Piramidalar hám maqbaralar
Barlıq nárse waqıttan qorqadı,
waqıt bolsa piramidalardan!
Áyyemgi hám Orta patshalıqlar dáwirinde 
mısrlılar qurǵan úl ken 
piramidalar
firaunlar 
jerlenetuǵın orın – maqbaralar bolǵan. Ótken 
mıńjıllıqlar dawamında kóplegen qalalar hám 
mámleketler joq bolıp ketti, ibadatxanalar hám 
saraylar wayran boldı, tek piramidalar waqıttan 
qorıqpaydı, tek piramidalar ǵana tórt mıń jıldan 
aslam dáwir dawamında ózger mesten turıptı.
Eń belgili piramidalar Memfis qalası 
átirapında úsh firaun – 
Xufu, Xafra
hám 
Men
-
kaura
ushın qurılǵan. Bul piramidalar dúnyanıń 
jeti káramatlarınan biri, sonıń menen birge 
házirge shekem saqlanıp qalǵan birden-bir 
qurılıs esaplanadı. Eń úlken piramida Xufu 
(grekler onı Xeops dep ataǵan) 
eramızǵa 
shekemgi 2600-jılı
qurılǵan edi. Onıń biyikligi 
147 metr bólǵan. Piramidalar qurılısı ushın 
tas lar da Nil dáryasınıń oń jaǵalawındaǵı Yas-
si tawlarınan alıp kelingen.
Piramidanıń hár biri, eki tonnadan awırıraq 
bolǵan 2,5 million dana tas bloklardan qu-
rılǵan. 
Piramidanıń ishinde dáliz benen tutastı-
rılǵan bir neshe ójireler bar. Olardıń birinde 
firaunnıń mumiyalanǵan denesi salınǵan
 
tastabıt
– 
sar kofag
jaylasqan edi.

---

38
ĺbadatxana 
diywalları
Tutanxamon
Maqbaralardıń ishi bolsa ayatlar hám 
ǵarǵıslardan ibarat jazıwlar menen qaplanǵan, 
olar firaundı qorǵawı hám ózge dúnyaǵa ótip 
baratırǵanda oǵan járdem beriwi mólsherlen-
gen.
Piramidalardı 
sfinks 
– denesi arıslan hám 
bası adamdikine uqsaǵan úlken háykeller 
qorǵaydı. «Sahra shaxı» – sfinks háykeli tastan 
islengen bolıp, onıń biyikligi 20 metrge teń.
Jańa patshalıq dáwirine kelip, piramidalar 
qurılmay qaldı. Firaunlardı tawlarǵa oyılǵan 
tas maqbaralarǵa jerleytuǵın bolǵan. Eń belgi-
li maqbara firaun Tutanxamonǵa tiyisli bolǵan. 
Maqbara ishindegi qıyalǵa kelmeytuǵın bay-
lıqlar bizge shekem jetip kelgen.
Mumiyalaw
Áyyemgi mısrlılar insan dúnyadan ótken-
nen keyin marhumlar saltanatına ketedi, sol 
jerde ómirin dawam etedi dep esaplaǵan. 
Biraq, marhumlar saltanatındaǵı turmıs, 
mısrlılardıń pikirin she Osiris sudınıń nátiyjel-
erine baylanıslı boladı. Táreziniń bir pállesine 
marhumnıń júregi, basqasına bolsa qus pár-
leri qoyıladı.
Nabada tárezi pálleleri teńlesse, demek, 
insan bul dúnyadaǵı ómirinde tek jaqsılıq isle-
gen boladı, ol dúnyadan ótkennen soń ájayıp 
bir shárayatta ómirin dawam etedi. Nabada, 
júrek awırıraq kelse, demek insan bir qansha 
jaman islerdi islegen bolıp shıǵadı, qorqınıshlı 
maqluqlarǵa jem boladı. Osiris aldında góz-
zal kóriniste boy tiklew ushın bolsa, mısrlılar 

---

39