«Yangiyo‘l Poligraf Servise» Tashkent – 2017 A. S. Sagdullaev, V. A. Kosteckiy Áyyemgi dúnya tariyxí

Isida – Asiristıń 
háyeli
Quyash qudayı 
– Amon-Ra
Tot – Ay, 
danıshpanlıq 
hám táwipshilik 
qudayı
mısrlılar qudaylar haywanlar gewdesine ótip 
alıp, pıshıq, qoy, ógiz, arıslan, sıyır sıyaqlı 
formalarda adamlar arasında jasaydı dep 
esaplaǵan.
Mısrlılar qudaylardıń bir neshe janı bar: 
olardan biri haywan denesinde, basqası bolsa 
háykelinde jasaydı dep oylaytuǵın edi. Ruw-
xaniyler – ibadatxana ruwxaniylerı, qudaylardı 
dinshiller sawǵa esabında alıp kelgen nárseler 
menen baǵadı dep esaplaǵan.
Áyyemgi Mısr patshalıǵınıń paytaxtı 
Mem
-
fistin
bas qudayı – 
Ptax
bolǵan. Ptax mısrlılar 
isenimi boyınsha qúdiretli bolǵanlıqtan, onı 
negizgi kórinisinde kóriwdiń ilajı joq. Sonıń 
ushın da Ptax degen qudaydıń jer betin-
degi kórinisi 
Apis
bolıp, ol mańlayı hám be-
linde aq qasqası bolǵan qara ógiz kórinisinde 
súwretlengen.
Eramızǵa shekemgi 2-mıń jıllıqtan baslap 
Quyash qudayı 
Amon-Ra
degen quday bol-
sa, firaunlardıń baslı qúdireti hám qáwenderi 
esaplanǵan. Dáslep eki quday bolǵan: Fiva 
qalası qáwenderi Amon hám Quyash qudayı 
Ra, sońınan ekewi bir qudayǵa birlesken.
Firaunlar Quyash qudayınıń perzentleri, 
húkimdarlar barlıq isti óziniń kóktegi atasınıń 
ámiri menen ámelge asıradı, degen kózqaras 
bar edi.
Xapi
– Nil qudayı – Mısrdaǵı tirishiliktiń 
birlemshi deregi hám qorǵawshısı, 
Osiris
– jer astı saltanatı qudayı esaplanǵan. Rá-
wayatta aytılıwı boyınsha, Osiris Mısrdıń 
dáslepki patshalarınan biri bolıp, óz xalqın 
diyqanshılıqqa úyretken eken. Dostı 
Set
bolsa 
Osiristi óltiredi. Biraq Osiristiń hayalı 
Isida
onı 
mumiyalaǵan hám qayta tiriltken eken. Son-

---

36