«Yangiyo‘l Poligraf Servise» Tashkent – 2017 A. S. Sagdullaev, V. A. Kosteckiy Áyyemgi dúnya tariyxí

eramızdıń 395-jılı
Rim 
imperiyası onıń eki ulı ortasında 
Batıs
hám 
Shıǵıs
bólimlerge bólistirildi. Batıs bólimi ne 
Italiya, Yevropa hám Arqa Aprikadaǵı wa-
layatlar, Shıǵıs bólimine bolsa Balkan yarım 
atawı, Kishi Aziya hám Mısr jerleri kirgen. 
Shıǵıs Rim imperiyasında imperatordıń jalǵız 
hákimiyatı saqlandı, Batıs Rim imperiyası óz 
aldına mámleketlerge bóline basladı.
Gotlar Rimde
Eramızdıń 410-jılı
Alarix basshılıǵındaǵı 
gotlar
Rimdi qorshap aldı. Rimliler olar me-
nen sóylesiwler alıp bara basladı, biraq túnde 
qullar dárwazalardı ashıp berdi, basqınshılar 
qalaǵa jalpılamay kirdi. Gotlar músinlerdi joq 
etip, bahalı kitaplardı órtep, anıq úsh kún 
Rimdi taladı. Talan-taraj etilgen Rim bosap 
qaldı.
Germanlar sawatsız bolıp, teatrlar, ki-
tapxanalar barmaǵan edi. Rim imperiyası 
shegarasına kirgennen soń Rim imaratları, 
arxitekturası hám músinler gózzallıǵı hám 
ullılıǵın múnásip bahalay almadı. Olardıń 
bárin ayawsız joq etip tasladı. Germanlar 
qorǵanların qorshap orap turǵan diywallardı 
bekkemlew ushın Rim ibadatxanaları hám 
kitapxanaları imaratlarınan tas taqtalardı 
kóshirip alıp ketetuǵın edi. Kitaplar, músin-
ler hám basqa kórkem óner shıǵarmaları da 
nabıt boldı.

---

170
Gotlar Rimdi
talamaqta
Vandal áskeri
Este saqlań!
Eramızdıń 
410-jılında 
Alarix
basshı-
lıǵındaǵı gotlar 
Rimdi qıyratıp 
tasladı.
Batıs Rim imperiyasınıń qulawı
Gotlardıń Rimdi basıp alıwı imperiya xalqın 
lárzege saldı. Júz jıllar dawamında rimliler 
ózleriniń barlıq qarsılasları ústinen jeńiske 
erisken, ózlerin bolsa dúnya húkimdarı 
esaplaytuǵın edi. Rimdi bolsa «
máńgi qala
» 
dep táriplegen. 
Rim xalqınıń kópshiligi Rimniń hálsirewi 
menen pútkil dúnya joq bolıp ketiwine 
isenetuǵın edi. Biraq dúnya nabıt bolmadı. 
Alarix ta óldi, biraq Rimniń onnan 
qorqınıshlıraq dushpanı – 
Attila 
basshılıǵında 
xunn
qáwimleri payda boldı. Attila Shıǵıs Rim 
imperiyasına hújim shólkemlestire basladı.