«Yangiyo‘l Poligraf Servise» Tashkent – 2017 A. S. Sagdullaev, V. A. Kosteckiy Áyyemgi dúnya tariyxí

Áyyemgi adamlardıń kásibi
Tariyx páninde eń áyyemgi adamlar al-
ǵash qı adamlar dep ataladı. Olardıń mákanları 
Afrika, Aziya hám Evropanıń kópǵana mámle-
ketlerinen tabılǵan. 
Orta Aziyada tastan jasalǵan áyyemgi 
miynet quralları Ferǵana oypatlıǵındaǵı Selun-
gur mákan jayınan hám Tashkent átirapındaǵι 
Kólbulaqtan da tabılǵan. Bunday turpayı tas 
qurallarınıń ushı bir tárepke qaratıp egel-
gen edi. Arxeologiya iliminde páninde bul tas 
quralları 
shopperler
dep atalǵan. 

---

15
Tesiktas úngiri 
tabılmaları
Paleolit dáwiri 
mákan jayları
Kapova ǵori
Selungur
Tesiktas
Miynet quralları adamlarǵa azıq-awqat 
tabıw ushın zárúr bolǵan. Dáslepki miynet 
quralları bir qansha ápiwayı edi. Ushı 
qayralǵan tas hám tayaq penen qurallanǵan 
adam haywanlardı awlaǵan, ushı ótkir ta-
yaq járdeminde ósimliklerdiń jewge bolatuǵın 
tamırları hám tamır miywelerin qazıp alǵan. 
Tábiyat insanǵa neni inam etse, adam sonı 
alǵan, tapqan azıǵı menen qanaatlanǵan. 
Sonıń ushın da adamlardıń eń áyyemgi kásibi 
bolǵan 
terimshilik
hám
ańshılıq ózlestiriwshi 
xojalıq
dep ataladı.
Baysın tawlarında tabılǵan 
Tesiktas
úńgiri 
orta paleolit dáwiri mádeniyatınıń dúnyaǵa 
b elgili bir esteligi esaplanadı. Tesiktas úńgiri-
nen tas quralları, haywanlar hám olardıń 
bólekleri, taw eshkisi, kiyik, jabayı at, qap-
lan, q oyan, mayda kemiriwshiler, sondayaq 
quslardıń súyekleri tabılǵan.
Tesiktas úńgirinen qazıp alınǵan, tas ásirine 
tiyisli 8-9 jasar neandertal balanıń súyekleriniń 
qaldıqları eń áhmiyetli tabılma bolıp tabıladı. 
Balanıń denesi qábirge kómilgen. Óliktiń 
átirapına taw eshkisi shaqları shanshıp 
shıǵılǵan. Óliktiń jerleniwi dáslepki diniy ise-
nimler menen baylanıslı.