Янги Ўзбекистонни қуриш ва ривожланишида ёшларнинг фаоллиги

 Янги Ўзбекистонни қуриш ва ривожланишида ёшларнинг фаоллиги
349 
yarqiratadi,‖ ikki‖ tomondan‖ yorug’lik‖ yetkazadi.‖ Tavoze’li‖ va‖ adablilarga‖ ta’zim‖ va‖
hurmat‖ yetadi‖ va‖ u‖ urug’ni‖ ekkan‖ bu‖ qimmatbaho‖ hosilni‖ to’plab‖ oladi.‖ Xalq‖
muomalasida yaxshi‖ axloqning‖ boshlang’ichi‖ shu‖ xislatlar‖ va‖ bu‖ xislat‖ qattiq‖
o’rnashsa,‖ muhabbatga‖ xalal‖ yetishi‖ maholdir.‖ Agar‖ har‖ ikki‖ tomonda‖ yaxshi‖ xulq‖
bo’lsa,‖adabi‖va‖tavoze’‖evaziga‖ta’zim‖paydo‖bo’ladi
29
‛. 
Demak,‖ yaxshi‖ xulqning‖ asosi‖ bo’lgan‖ odob‖ Alisher‖ Navoiyning talqinida 
barcha‖insoniy‖xislatlarning‖bosh‖bo’g’ini‖sanaladi.‖g’anoat,‖sabr,‖tavoze’,‖ishq,‖vafo,‖
saxovat, himmat, karam, muruvvat, hilm kabi ijobiy fazilatlarning odobli, axloqli 
kishilar‖ qiyofasidagina‖ namoyon‖ bo’lishiga‖ urg’u‖ berib‖ o’tadi.‖ Mutafakkir insonga 
xos‖ bo’lgan‖ ma’naviy-axloqiy xislatlar xususidagi fikrlarini ularning har biriga 
to’laqonli‖ta’rif‖berish asosida davom ettiradi. Chunonchi,‖‚qanoat‖– buloqdir – suvi 
olgan bilan qurimaydi. Xazinadir – naqdinasi sochilgani bilan kamaymaydir. 
Ekinzordir – urug’i‖izzat‖va‖shavkat‖mevasi‖beradir.‖Daraxtdir‖ – shoxi tortinchoqlik 
va hurmat mevasi yetkizadi. 
A.Avloniy‖ esa‖ inson‖ aqliy‖ kamoloti‖ xususida‖ to’xtalar‖ ekan,‖ quyidagilarni‖
bayon‖etadi:‖‚Ilm‖dunyoning‖izzati,‖oxiratning‖sharofatidir.‖Ilm‖inson‖uchun‖g’oyat‖
muqaddas‖bir‖fazilatdur,‖zeroki,‖ilm‖bizga‖o’z‖ahvolimizni,‖harakatimizni‖oyna‖kabi‖
ko’rsatur,‖zehnimizni,‖fikrimizni‖qilich‖kabi‖o’tkir‖qilur,‖ilmsiz‖odam‖mevasiz‖daraxt‖
kabidur
30
‛.‖ Alloma‖ bilim‖ insonni‖ jaholatdan‖ qutqarishning‖ eng‖ samarali‖ vositasi 
ekanligiga‖ham‖urg’u‖beradi:‖‚Ilm‖bizni‖jaholat‖qorong’usidan‖qutqarur,‖madaniyat,‖
ma’rifat‖ dunyosiga‖ chiqarur,‖ yomon‖ fe’llardan,‖ buzuq‖ ishlardan‖ qaytarur,‖ yaxshi‖
xulq, odob sohibi qilur. Bugun hayotimiz, salomatligimiz, saodatimiz, sarvatimiz, 
maishatimiz,‖himmatimiz,‖g’ayratimiz,‖dunyo‖va‖oxiratimiz‖ilmga‖bog’liqdur
31
‛. 
‚...Mirzo‖ Ulug’bekning‖ umumbashariy‖ qadriyatlarga‖ qo’shgan‖ hissasi‖
beqiyos‖bo’lib,‖u‖bugungi‖kunda‖ham‖hayotimizda‖ulkan‖ahamiyat‖kasb‖etmoqda‖va‖
O’zbekistonning‖ xalqaro‖ obro’sini oshirish‖ yo’lida‖ katta‖ xizmat‖ qilmoqda.‖ Buyuk‖
ajdodimiz‖ Ulug’bek‖ nomi‖ berilgan‖ ma’naviyat‖ maskanlari,‖ mahallalar,‖ ko’chalar‖ va‖
shaharlar‖ juda‖ ko’p.‖ Yurtimizda‖ dunyoga‖ kelib‖ ko’z‖ ochayotgan‖ har‖ o’n‖
chaqaloqning‖ biriga‖ ezgu‖ niyat‖ bilan‖ Ulug’bekning‖ muborak‖ ismi berilyapti deb 
aytsak,‖mubolag’a‖bo’lmaydi.‖Bularning‖barchasi‖— millatimizning buyuk allomaga 
bo’lgan‖cheksiz‖hurmati‖va‖ehtiromlaridan‖darak‖beradi.
32
‛
Mirzo‖ Ulug’bek‖ xizmatlaridan‖ yana‖ biri‖ shundaki,‖ u‖ avvalo‖ yosh‖ avlodning‖
aqliy‖ va‖ ma’rifiy‖ tarbiyasiga katta ahamiyat berib, ularni dunyoviy bilimlarni 
egallashga‖ da’vat‖ etdi,‖ har‖ qanday‖ johillik‖ va‖ bilimsizlikka‖ qarshi‖ kurashdi.‖ U‖
insonning imkoniyatlari cheksiz ekanligiga ishora qilib, yoshlarni ilm egallashga, 
insofli‖va‖himmatli‖bo’lishga,‖halollik‖va‖rostgo’ylikka‖da’vat‖etadi. 
29
Alishеr Navoiy, Mahbub-ul-qulub.Asarlar.15 tomlik.13-tom.-T.,Adabiyot va san'at nashriyoti,1966 y. 206-207 betlar
30
Avloniy A. Odob bo‟stoni va axloq gulistoni. – T.,O‟qituvchi, 1994 y. 10-bet. 
31
Avloniy A. Turkiy guliston yohud axloq. – T.,O‟qituvchi, 1992 y. 22-23 betlar.
32
Karimov I.A.. Istiqlol va ma'naviyat. T., “O`zbеkiston”, 1994 y. 97-98 betlar.

---