Янги Ўзбекистонни қуриш ва ривожланишида ёшларнинг фаоллиги

 Янги Ўзбекистонни қуриш ва ривожланишида ёшларнинг фаоллиги
461 
texnologiyalar‖ yordamida‖ tashkil‖ etilgan‖ mashg’ulotlarda‖ o’quvchilarning‖ mustaqil‖
fikrlashi‖ ,‖ mavzuni‖ o’rganishda‖ mavjud‖ manbalardan‖ foydalanishi‖ va‖ erkin‖
mulohaza yuritishiga imkoniyat yaratiladi. Quyida‖ o’yinli‖ ta’lim‖ usullaridan‖
ayrimlarini hukmingizga havola etmoqchimiz. 
‚Chalkashgan‖mantiqiy‖zanjir‛ 
Bu‖usulda‖o’quvchilar‖e’tiboriga‖o’rganilayotgan‖faktlar‖to’plami‖sabab‖,‖natija‖
yoki‖ xronologik‖ tartibi‖ buzilgan‖ holda‖ beriladi.‖ O’quvchining‖ vazifasi‖ – faktlarni 
tartib‖ bilan‖ joylashtirish.‖ Faktlarni‖ o’zaro‖ bog’lash‖ uchun‖ ular‖ qo’shimcha‖ so’zlarni‖
qo’llashi,‖ matn‖ ham‖ tuzishlari‖ mumkin.‖ Masalan:‖ qaviq,‖ teshiklar,‖ igna,‖ gazlama,‖
baxya.‖ Gazlamada‖ igna‖ hosil‖ qilgan‖ qo’shni‖ teshiklar‖ orasida‖ iplar‖ chalishuvining 
bitta‖ tugallangan‖ davri‖ qo’lda‖ bajariladigan‖ bo’lsa,‖ qaviq‖ deyiladi‖ ,‖ mashinada‖
bajarilgani esa baxya deyiladi . 
‚Domino‛o’yini 
Bu‖ o’yin‖ pedagogdan‖ katta‖ mahorat‖ talab‖ etadi.‖ O’yin‖ jarayoniga‖ asossiz‖
aralashuv‖o’yin‖sur’atini‖susaytiradi.‖ 
To’g’ri‖ to’rtburchak‖ qog’ozga‖ dominodek‖ chiziq‖ tortib,‖ chap‖ tarafiga‖ savol,‖
o’ng‖tarafiga‖umuman‖boshqa‖savolning‖javobi‖yoziladi.‖Ana‖shunday‖dominolardan‖
bir nechtasi tayyorlanadi.
O’yinning‖ kechishi:‖ xohlagan‖ guruh‖ sardori‖ bitta‖ dominoni‖ qo’yadi.‖ Chap‖
tarafidagi savolga‖kimda‖javob‖bo’lsa,‖o’sha‖o’quvchi‖o’zidagi‖dominoni‖qo’yadi.‖Bu‖
dominoning‖ham‖chap‖tarafidagi‖savolga‖keyingi‖o’quvchi‖yoki‖kimda‖javob‖bo’lsa,‖
shu‖ o’quvchi‖ javobni‖ qo’yadi.‖ Dominolar‖ to’tburchak‖ shaklda‖ terilib,‖ oxirgi‖
dominoning savoliga birinchi‖ qo’yilgan‖ dominoning‖ javobi‖ to’g’ri‖ kelishi‖ kerak.‖
Kimda‖dominolar‖tez‖tugasa,‖o’yindan‖tez‖chiqadi‖va‖ko’p‖ball‖oladi.‖Agar‖savollarga‖
to’g’ri‖ javob‖ berilmasa,‖ unda‖ to’rtburchak‖ shakli‖ hosil‖ bo’lmaydi.‖ Bu‖ o’yinning‖
ta’limiy‖ maqsadi‖ o’quvchilarga‖ darslarda olgan bilimlarini tez va ongli ravishda 
amalda‖ qo’llay‖ olishni‖ o’rgatadi.‖ Bunday‖ o’yinlar‖ orqali‖ o’quvchilarning‖ darsga‖
qiziqishi kuchayib, faolligi oshadi.
‚Qora‖quti‛ 
O’quvchilarga‖noma’lum‖narsa‖solingan‖‚qora‖quti‛‖ko’rsatiladi.‖ O’quvchilar‖
bu narsaning‖nimaligini‖topishlari‖va‖o’z‖javoblarini‖barafsil‖asoslab‖berishlari‖kerak.‖
Qisqacha izoh ishtirokchilar diqqatiga havola qilinadi. Masalan: bu buyum taxminan 
XIII‖ asrda‖ paydo‖ bo’lgan‖ ,‖ dastlab‖ shox‖ va‖ baliq‖ suyaklaridan‖ yasalgan.‖ Qadimgi‖
Misr vayronalaridan‖ hatto‖ toshdan‖ yasalganlari‖ ham‖ topilgan.‖ So’ngra‖ u‖ temir,‖
bronzadan‖ yasalgan.‖ Keyinchalik‖ po’latdan‖ tayyorlangan.‖ Po’latdan‖ ilk‖ bor‖
Germaniyaning Nyurnberg shahrida yasalgan. Davrlar oshib takomillashib, hozirgi 
kunga‖kelib,‖yuqori‖navli‖po’latdan‖turli‖o’lchamlarda‖ishlab‖chiqarilmoqda.‖1‖dan‖12‖
gacha‖nomerlari‖bor.‖Sirti‖silliq,‖uchi‖nayzali‖o’tkir,‖ko’zi‖ovalsimon‖teshikli.‖Mazkur‖
buyum‖ bo’lmasa,‖ tikuvchi‖ detallarni‖ biriktirish,‖ ko’klash,‖ kashta‖ ishlarini‖ bajara‖
olmaydi.‖Qora‖qutida‖igna‖bo’ladi.‖O’quvchilar‖ushbu‖o’yin‖orqali‖kundalik‖hayotda‖
ishlatiladigan‖asbob‖uskunalarning‖tarixini‖ham‖o’rganishadi.‖‖‖ 

---