Янги Ўзбекистонни қуриш ва ривожланишида ёшларнинг фаоллиги

 Янги Ўзбекистонни қуриш ва ривожланишида ёшларнинг фаоллиги
457 
ovoz‖ bilan‖ so’zlashga‖ harakat‖ qilishlari‖ lozim.‖ Talaffuz‖ etilgan‖ har‖ bir‖ so’z,‖ bo’g’in,‖
tovush‖ aniq‖ va‖ ravshan‖ jaranglashi‖ lozim.‖ So’zlashuvda‖ ham‖ yoshlar‖ juda‖ diqqat‖
qilishi va tinglovchiga‖ yaxshi‖ ta’sir‖ etish‖ uchun‖ ochiq‖ va‖ yengil‖ iboralarni‖ tanlashi‖
lozim.‖ Yoshlarning‖ notiq‖ bo’lishi‖ shart‖ emas,‖ lekin‖ faqat‖ fikrini,‖ tushunchalarini‖
to’g’ri,‖ aniq‖ iboralar‖ bilan‖ ifoda‖ qilishi‖ kerak.‖ Nafaqat‖ ona‖ tili‖ darslarida,‖ hatto‖
boshqa fanlarni‖ o’rganishida,‖ tushunchalarini‖ ifodalashida,‖ albatta,‖ ‖ nutq‖
madaniyatiga,‖ravonligiga‖ega‖bo’lishi‖lozim. 
Ona tilimizning sofligini saqlash har bir yosh avlodning sharafli burchidir. 
Afsuski,‖ ba’zi‖ yoshlarda‖ turli‖ hildagi,‖ hatto‖ o’zlari‖ tushunmaydigan‖ so’zlar va 
iboralarni ishlatib gapirish hollari ham uchrab turadi. Bunday toifadagi yoshlar 
so’zlashayotganida‖ darhol‖ uni‖ to’xtatib,‖ to’g’ri,‖ tushunarli‖ tilda‖ so’zlashishga‖
chaqirmog’imiz‖lozim.‖ 
Kishi‖ fikrlarini‖ ta’sirli,‖ ‖ chuqur‖ bayon‖ etishi‖ uchun‖ maqol‖ va matallardan 
unumli foydalanishi ham kerak. Shunda bayon etilayotgan fikr-mulohazalarning
ta’sirchanligi‖ yanada‖ oshadi.‖ Agar‖ inson‖ tafakkurining‖ eng‖ yuksak‖ yutuqlari,‖ eng‖
chuqur‖ bilimlari‖ va‖ eng‖ otashin‖ ‖ tuyg’ulari‖ so’zda‖ aniq‖ va‖ ochiq-oydin ifodalangan 
bo’lmasa,‖baribir‖odamlarga‖noma’lum‖bo’lib‖qolaveradi. 
Donishmandlardan‖ biri‖ ’’‖ hamma‖ qobiliyatlardan‖ eng‖ yaxshisi- nutq 
qobiliyatidir’’,‖deb‖ta’kidlagan‖ekan.‖‖Notiqning‖shirin‖so’zi,‖‖ta’sirli,‖ma’noli‖gaplari‖
kishini‖ beixtiyor‖ o’ziga‖ jalb‖ qiladi.‖ Dono‖ xalqimiz‖ ‖ ’’‖ yaxshi‖ so’z-jon‖ ozig’i’’‖ deb‖
bekorga‖ aytmagan.‖ O’z‖ o’rnida‖ ishlatilgan‖ ‖ ‖ ‖ ‚assalomu‖ alaykum‛,‖ ‚bormisiz‛,‖
‚qadamingizga‖ hasanot‛,‖ ‖ ‖ ‚kechiring‛,‖ ‚marhamat‛,‖ ‚o’tiring‛,‖ ‖ ‚jonim‖ bilan‛,‖
‚ofarin‛,‖‚rahmat‛,‖‚boshim‖osmonga‖ yetdi‛,‖‖‚kelib‖turing‛,‖‚xayr‛‖kabi‖so’zlarini‖
muomalada ishlatish qanday yaxshi. 
Hozirgi zamon taraqqiyoti, ilm-fanning‖ mislsiz‖ o’sishi‖ yoshlarimizni‖
ma’rifatli,‖ odobli,‖ nutq‖ madaniyati‖ shakllangan‖ bo’lishini‖ taqazo‖ etadi.‖ Ona‖ tiliga‖
befarq‖ qaraydigan‖ kishi‖ o’z‖ xalqiga,‖ uning‖ asrlar osha ardoqlab kelayotgan milliy 
madaniyatiga‖ hurmatsizlik‖ qilayotgan‖ bo’ladi.‖ Tilning‖ sofligi,‖ ma’no‖ aniqligi,‖
o’tkirligi‖ uchun‖ kurash- madaniyat uchun kurashdir. Tillarning‖ eng‖ yaxshisi‖ so’zga‖
usta‖til,‖so’zlarning‖eng‖yaxshisi‖bilib,‖oxirini‖o’ylab‖so’zlangan‖so’zdir. 
Abdulla‖ Avloniy‖ ‚Turkiy‖ guliston‖ yoxud‖ axloq‛‖ asarida‖ shunday‖ go’zal‖
she’rni‖keltirib‖o’tganlar: 
Go’zallik‖yuzda‖ermas,‖ey‖birodar, 
So’zi‖shirin‖kishi‖har‖kimga‖yoqar. 
So’zing‖oz‖bo’lsinu‖ma’noli‖bo’lsun, 
Eshitkanlar‖qulog’i‖durga‖to’lsun. 
So’zing‖bo’lsa‖kumush,‖jim‖turmak‖oltin, 
Misi‖chiqg’ay‖so’zing‖ko’p‖bo’lsa‖bir‖kun. 
Ko’paygan‖so’zni‖bo’lgay‖to’g’risi‖oz, 
Shakarning‖ko’pidan‖ozi‖bo’lur‖soz. 

---