Янги Ўзбекистонни қуриш ва ривожланишида ёшларнинг фаоллиги

 Янги Ўзбекистонни қуриш ва ривожланишида ёшларнинг фаоллиги
451 
ishonchlariga‖ega‖bo‘ladi;‖ 
– ikkinchidan,‖ o‘quv‖ materialida‖ taqdim‖ qilingan‖ axborot‖ tanqidiy‖ (noyob)‖
fikrlashga undovchi motiv‖bo‘lib‖xizmat‖qiladi;‖ 
– uchinchidan,‖egallanishi‖lozim‖bo‘lgan‖iqtisodiy‖tushunchalar‖mohiyatini‖
tushunib‖olishga‖muvaffaq‖bo‘ladi;‖ 
– birinchi ustunda keltirilgan dalillarning ishonchli asoslashga harakat 
qiladi‖ va‖ boshqa‖ qarorlar‖ ham‖ bo‘lishi‖ mumkinligini tan oladi, lekin‖ o‘zi‖
tanlagan qaror boshqalarnikiga nisbatan eng mantiqiy va oqilona ekanligini 
isbotlashga harakat qiladi.
Bu‖ o‘rinda‖ o‘quvchilarda‖ hayotiy‖ tajribalardan‖ olingan,‖ iqtisodiy‖ vaziyatlar 
echimini‖ o‘z‖ ichiga‖ qamrab‖ olgan‖ matnlar‖ motivatsiya hosil qilishda katta turtki 
bo‘lishi‖ mumkin.‖ Bunday‖ matnlar‖ o‘quvchilarda‖ qiziqish‖ uyg‘otadi,‖ zarur‖ savollar‖
tug‘iladi‖ va bilimlarni egallash uchun sabablar vujudga keladi. Iqtisodiy 
tushunchalar mohiyatini anglashga imkoniyat yaratiladi.
«Ishbilarmonlik o‘yinlari- faol‖ o‘qitish‖ metodlaridan‖ biri‖ bo‘lib,‖ u‖ real‖
o‘rganilayotgan‖ ob’ektni‖ to‘g‘ri‖ anglash‖ maksadida‖ tahsil‖ oluvchining‖ u‖ yoki‖ bu‖
vaziyatini‖ o‘yin‖ xolida‖ talqin‖ qilishga‖ qaratilgan‖ usuldir»‖ (V.‖ YA.‖ Platov,‖ 2000,14).‖
«Kompyuterli‖ «ishbilarmonlik» o‘yinlari‖ ham‖ o‘z‖ mohiyati‖ bo‘yicha‖ muayyan‖
faoliyat‖ motivi,‖ unda‖ aqliy‖ operatsiyalarning‖ ishtiroki‖ va‖ hissiy‖ ko‘rinishi‖ jihatidan‖
muammoli‖ vaziyatlarni‖ tahlil‖ qilishga‖ mo‘ljallanadi.‖ «Kompyuterli‖ «ishbilarmonlik‖
o‘yinlari‖quyidagi‖maqsadlarga‖yo‘naltirilgan‖bo‘ladi: 
– o‘quv‖maqsadlariga,‖ya’ni‖o‘quv‖jarayonida‖mutaxassislarni‖tayyorlash‖yoki‖
qayta‖tayyorlash‖va‖iqtisodiy‖bilimlar‖tizimini‖o‘zlashtirishga;‖ 
– ilmiy-izlanuv, boshqaruv tajribasini tahlil qilishga;
– joriy faoliyat natijasida vujudga keladigan muammolarni va ishlab 
chiqarishni‖
rivojlantirishga‖
mo‘ljallangan‖
real‖
axborot‖
materialiga 
tayanishga va h. k. (Abdullaeva, 2002).
Pedagogik‖kuzatuvlarga‖ko‘ra‖yuqorida‖keltirilgan‖innovatsion‖usullar‖ orqali‖
o‘quvchilarda‖ iqtisodiy‖ tushunchalarni‖ shakllantirish quyidagi holatlarda ijobiy 
kechadi: 
– birinchidan: muammoli‖ ‖ vaziyatlarni‖ ‖ mashg‘ulot‖ ‖ boshlanishida 
o‘quvchilarga‖ taklif‖ etish‖ yoki‖ predmet‖ mavzusini‖ ifoda‖ eta‖ oladigan 
maxsus muammoli topshiriqlar berish;
– ikkinchidan, muammoli‖ vaziyatlar‖ orqali‖ o‘quvchining qiyinchiliklarni 
engish, innovatsion usul va harakatlarni izlab topishni talab qilish;
– uchinchidan o‘quvchilarning‖ motivatsion‖ doirasiga‖ ta’sir‖ o‘tkazish,‖ ya’ni 
ichki‖harakatlanuvchi‖kuchini‖yuzaga‖keltirish,‖fanga‖bo‘lgan‖qiziqishini‖orttirish;‖ 
– to‘rtinchidan,‖ o‘quvchilarning‖ kreativ‖ (noyob,‖ standartli‖ bo‘lmagan) 
qobiliyatlarini‖
kamol‖
toptirish,‖
ularda‖
mantiqiy‖
o‘ylash,‖
fikrlash 
qobiliyatlarini rivojlantirish;
– beshinchidan, o‘quvchilarni‖ mustakil‖ fikrlab,‖ to‘g‘ri‖ xulosa‖ chiqarishga‖
tayyorlash.

---